بازدهی استخراج بتا-دی-‌گلوکان از ضایعات قارچ دکمه‌ای (<i>آگاریکوس بیسپوروس</i>) و توانایی آن در جذب آفلاتوکسین B1

Abstract

بتاگلوکان‌ها در گسترۀ وسیعی از موجودات مختلف ازجمله مخمر، قارچ‌، باکتری‌، جلبک‌، جو و جو دوسر یافت می‌شود و اثرات بیولوژیکی متنوعی را از خود نشان می‌دهند. بتاگلوکان‌ها از پیوند بتا‌گلوکوزیدی واحدهای D-گلوکز به یکدیگر تشکیل‌ شده‌اند. توانایی جذب سموم قارچی ازجمله آفلاتوکسین‌ها توسط بتاگلوکان در سال‌های اخیر بسیار موردتوجه قرار گرفته است. آفلاتوکسین‌ها گروهی از ترکیبات سمی با قدرت سرطان‌زایی بالا هستند که به‌عنوان یک عامل آلوده‌کنندۀ مواد غذایی برای انسان و حیوان، شناخته‌ می‌شوند. آفلاتوکسین B₁ سمی‌ترین ترکیب در ایجاد سرطان در بین انواع آفلاتوکسین‌هاست. توانایی جذب سموم قارچی توسط بتاگلوکان به‌طور مستقیم به عواملی مانند ساختمان مولکولی، روش استخراج و منبع حاوی بتاگلوکان بستگی دارد. بتاگلوکان مستخرج از منبع قارچی دارای اتصالات بتا (3-1) در رشتۀ اصلی و بتا (6-1) در رشتۀ جانبی و در محل انشعاب‌هاست. وجود انشعاب‌های زیاد با طول کوتاه با ساختاری شانه‌مانند، سبب افزایش جذب سموم قارچی توسط این ترکیب می‌شود. در تحقیق حاضر، برای اولین بار میزان بازدهی چندین روش استخراج بتاگلوکان از دیوارۀ سلولی ساقه‌های دورریز قارچ دکمه‌ای (<em>آگاریکوس بیسپوروس</em>) اندازه‌گیری و توانایی جذب آفلاتوکسین B₁ نیز سنجیده شد. نتایج نشان داد علی‌رغم اینکه میزان بازدهی استخراج بتاگلوکان به روش اسیدی بیشتر از سایر روش‌هاست (20/5 درصد)، اما براساس سنجش به روش HPLC، بتاگلوکان استخراج‌شده با استفاده از قلیای داغ، توانایی جذب و خارج‌کردن 90/2 درصد آفلاتوکسین B₁ را از نمونۀ آلوده‌شده را دارد