بهینه‌سازی اﺳﺘﺨﺮاج ترکیبات مؤثره از ضایعات پیاز ﺑﻪ ﮐﻤﮏ فرایند ﻧﻔﻮذ ﺧﺸﮏ ﻣﺎﯾﮑﺮووﯾﻮ و ﮔﺮاﻧﺶ

Abstract

فرایند نفوذ خشک مایکروویو و گرانش ﯾﮑﯽ از ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮﯾﻦ روشﻫﺎی اﺳﺘﺨﺮاج ترکیبات مؤثره می‌باشد که در مقیاس صنعتی و آزمایشگاهی قابلاجراست. ﻫﺪف از اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، استخراج عصارۀ ضایعات پیاز به‌وسیلۀ فرایند نفوذ خشک مایکروویو و گرانش با استفاده از روش سطح پاسخ (طرح مرکب مرکزی محوری) به‌منظور بررسی دو متغیر مستقل زمان (10، 15 و 20 دقیقه) و توان (300، 500 و 700 وات) بر ویژگی‌های کیفی عصاره مانند ﺑﺎزدﻫﯽ ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺳﺘﺨﺮاج، قدرت آﻧﺘﯽاﮐﺴﯿﺪاﻧﯽ، ﻣﯿﺰان ترکیبات فنلی کل، مقدار کوئرستین و نیز بهینه‌سازی فرایند استخراج استفاده گردید. تیمار بهینه برای استخراج عصاره از ضایعات پیاز، زمان 20 دقیقه و توان 500 وات بود که بیشترین بازده استخراج ترکیبات آنتی‌اکسیدانی شامل میزان ترکیبات پلی‌فنلی، 67/47 میلی‌گرم بر کیلوگرم، میزان کوئرستین، 30/37 میلی‌گرم در 100 گرم و نیز حداکثر فعالیت آنتی‌اکسیدانی به‌ترتیب شامل توان آنتی‌اکسیدانی احیای آهن 3 ظرفیتی (FRAP)، 542/09 میکرومول آهن 2 ظرفیتی بر گرم و میزان به‌دام‌اندازی رادیکال آزاد (DPPH)، 37/60 درصد به‌دست آمد. تمامی غلظت‌های عصارۀ ضایعات پیاز دارای فعالیت ضدمیکروبی بودند، اما تأثیر حداقل غلظت مهارکنندگی عصاره بر علیه میکروارگانیسم‌های مختلف (کپک <em>آسپرژیلوس نایجر</em>، باکتری‌های <em>استافیلوکوکوس ‌اورئوس</em> و <em>اشرشیاکلی</em>) یکسان نبود. به‌طوری‌که تأثیر آن روی کپک <em>آسپرژیلوس نایجر</em> و باکتری <em>اشرشیاکلی</em> به مراتب بیشتر از باکتری <em>استافیلوکوکوس</em> <em>اورئوس</em> بود. نتایج این تحقیق نشان داد که میان ترکیبات مؤثرۀ عصارۀ به‌دست‌آمده با این روش و روش استخراج با حلال اختلافات آماری معنی‌داری وجود دارد (0/05<em>></em><em>P</em>). روش استخراج نفوذ خشک مایکروویو و گرانش، به‌عنوان یک تکنیک جایگزین سریع و کارآمد در برابر فرایند استخراج با حلال، جهت استخراج عصاره از گیاهان و ضایعات آنها پیشنهاد می‌شود.