بررسی تأثیر نرخ خشک شدن و طول دوره‌ی استراحت‌دهی در خشک کردن شلتوک به روش لایه نازک

Abstract

با توجه به اهمیت فرایند خشک کردن شلتوک در فرآوری برنج و به منظور به دست آوردن زمان بهینه برای رسیدن به تعادل رطوبتی در مرحله‌ی استراحت‌دهی، در کار تحقیقاتی حاضر تاثیر دماهای مختلف خشک کردن (40، 50، 60 و 70 درجه سلسیوس) و مدت زمان خشک شدن دانه‌های شلتوک چهار رقم برنج نعمت، ندا، پژوهش و پردیس در گستره‌ی زمانی 0/5 تا 8 ساعت به روش طرح آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصلادفی و در 3 تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. طبق نتایج بدست‌آمده، شیب تغییرات ضریب نفوذ موثر (<em>K₁</em>)، در مراحل اولیه استراحت‌دهی (پس از اتمام گرمادهی تا یک ساعت استراحت) بسیار بیشتر از مراحل بعدی استراحت‌دهی (از یک ساعت تا 2 ساعت استراحت‌دهی) می‌باشد. همچنین مقدار عددی ضریب نفوذ موثر برای ارقام ندا و نعمت که از نظر ژنوتیپ جزو یک خانواده محسوب می‌شوند، بزرگتر از ارقام پژوهش و پردیس به دست آمد. طبق نتایج بدست‌آمده در این تحقیق، زمان 1 ساعت استراحت‌دهی پس از خروج از خشک‌کن برای خشک‌ کردن لایه نازک در دمای کمتر از 50 درجه سلسیوس و زمان 2 ساعت استراحت‌دهی برای دماهای بالاتر از 50 درجه سلسیوس توصیه می‌شود. سرعت جذب و دفع رطوبت سطحی در دوره استراحت‌دهی، تأثیر مستقیمی بر شکستگی دانه برنج دارد.