مدل‌سازی فرآیند نفت‌زایی سنگ منشأ در مقاطع تراستی: مثالی از حوضه زاگرس

Abstract

فرآیند نفت‌زایی موجب تولید نفت از مواد آلی سنگ‌ها در طی میلیون‌ها سال می‌شود. نفت تولید شده پس از مهاجرت، در سنگ مخزن جمع شده و یک تجمع یا میدان نفتی را تشکیل می‌دهد. در این مطالعه با استفاده از روش مدل‌سازی حوضه، تاریخچه حرارتی در یک مقطع تراستی شبیه‌سازی شده و تاریخچه هیدروکربن‌زایی سنگ‌های منشأ بررسی شده است. در این مقاله، با استفاده از داده‌های چینه‌شناسی، زمین شناسی و ژئوشیمیایی و به کمک نرم افزار مدل‌سازی یک بعدی، تاریخچه تدفین و نفت‌زایی ترسیم شده است. میزان پختگی مواد آلی سازندها، وضعیت پنجره نفت‌زایی و گاززایی و همچنین میزان کمی هیدروکربن‌زایی برای سنگ‌های منشأ پابده، کژدمی، گرو و سرگلو به‌دست آمده است. از داده‌های پختگی مواد آلی سازندها بر اساس انعکاس ویترینایت، جهت کنترل کیفی کار مدل‌سازی و اطمینان از درستی مدل، استفاده شده است. براساس این مطالعه، در مقطع تراستی، گسل موجب افزایش عمق و پختگی سنگ‌های منشأ و سرعت بخشیدن به فرآیند نفت‌زایی شده است. میزان تاثیر گسل تراستی هنگامی‌که سنگ منشأ به مرحله حداکثر نفت‌زایی نرسیده است، بیشتر خواهد بود. در صورتی که سنگ منشأ قبل از گسل خوردگی بخش عمده توان نفت‌زایی خود را از دست داده باشد، گسل تراستی تاثیری به مراتب کمتر در نفت‌زایی دارد.