بررسی آسیب‌های جنسیتی کشاورزان خرده‌مالک نسبت به مخاطرات اقلیمی در شهرستان پلدختر

Abstract

کشاورزان خرده‌مالک به­دلیل ظرفیت محدود منابع تولیدی در برابر مخاطرات اقلیمی آسیب­پذیر هستند. سؤال این است که آیا زنان و مردان کشاورز به‌طورِیکسان تحت تأثیر مخاطرات آب­وهوایی قرار دارند یا خیر. در این پژوهش به بررسی آسیب­های جنسیتی کشاورزان خرده‌مالک نسبت به مخاطرات آب­وهوایی پرداخته شد. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری داده­ها و اطلاعات، پرسش­نامه و مصاحبه بوده است. جامعه آماری کشاورزان زن و مرد شهرستان پلدختر است. با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه­گیری سهمیه­ای، 380 کشاورز (194 کشاورز مرد و 186 کشاورز زن) انتخاب شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده­ها از آزمون­ تی تک­نمونه­ای، آزمون رتبه­ای هم­انباشتگی نامحدود اکتشافی (روش جوهانسن)، تحلیل واریانس و آزمون­های تعقیبی استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین رویدادهای اقلیمی وقوع سیل و باران آخر فصل کشاورزی به‌طور قابلِ‌توجهی بر فعالیت­ها و دارایی­های معیشتی کشاورزان اثرگذار بوده است. به‌طوری‌که اثرگذاری این رویدادها بر کشاورزان زن و مرد متفاوت بوده و زنان نسبت به مردان با آسیب­پذیری بیشتری روبرو بوده­اند. زنان کشاورز به­دلیل نقش­های زنانگی مانند بارداری و مادری و مسائل و مسئولیت­های خانه­داری، ساعت­های کمتری در مزرعه کار می­کنند، همچنین توانایی جسمی چندانی برای کار در مزرعه و کاربرد روش­های سازگاری و مقابله با مخاطرات اقلیمی ندارند و به­همین­جهت نسبت به مردان در معرض آسیب­های بیشتری قرار دارند. انتخاب روش­های سازگاری با مخاطرات اقلیمی بین زنان و مردان کشاورز نیز متفاوت بوده است. از نتایج این پژوهش برای سازگاری بیشتر کشاورزان برای مقابله با رویدادهای اقلیمی و در راستای کاهش آسیب­پذیری­های معیشتی کشاورزان هر دو جنس (زنان و مردان) می­توان استفاده کرد.