بررسی تأثیر بازارچه های مرزی بر کیفیت زندگی روستاییان مرزنشین (مورد مطالعه: بازارچه های مرزی و روستاهای شهرستان مریوان)

Abstract

در پژوهش حاضر، به برررسی تأثیر بازارچه­های مرزی بر کیفیت زندگی روستاییان مرزنشین شهرستان مریوان پرداخته شده است. سؤال اصلی تحقیق این است که بازارچه‏های مرزی چه تأثیری بر کیفیت زندگی روستاییان مرزنشین داشته­اند؟ جهت سنجش مفهوم کیفیت زندگی، با توجه به پیشینۀ تجربی و ادبیات نظری، چهار بعد کیفیت زندگی (اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و روانی) با متغیرهای آن بررسی شده است. روش پژوهش، «ترکیبی»، تلفیقی از روش­های کمی (پیمایش) و کیفی (مصاحبۀ فردی عمیق و گروهی) است. حجم نمونه، 304 نفر از افراد ساکن در روستاهای شهرستان مریوان (نزدیک و دور از بازارچه‏ها) است. با 10 نفر از افراد نمونه جهت تکمیل یافته‏ها، مصاحبۀ فردیِ عمیق صورت گرفت. یافته­ها نشان می‏دهند وقتی کیفیت زندگی با مؤلفه­های مختلف آن، از جمله مسکن، درآمد، تعاملات و گرایش­های فرهنگی، اعتماد بین‌شخصی، مشارکت اجتماعی و احساس بهزیستی روانی سنجیده می­شود، بازارچه­ها تأثیر مثبت و منفی متفاوتی بر کیفیت زندگی روستاییان مرزنشین نزدیک به بازارچه‏ها دارند. همچنین مصاحبه‏ها نشان می‏دهد که در شرایط کنونی به‌ صورت نابرابر، فقط گروه‏های خاصی از مرزنشینان (به‌ویژه شهرنشینان و تاجران یا صاحب بارها) از مزایای تأسیس بازارچه­ها سود می‏برند، لذا باید سازوکارهای ممکن جهت افزایش مشارکت روستاییان مرزنشین در فعالیت بازارچه‏ها فراهم شود.