تجلّی کهن‌الگوی مادر مثالی در مادرانه‌های شعر محمد قیسی

Abstract

کهن‏الگوها به‌مثابة مفاهیم مشترکی از گذشته‏های دور در ضمیر ناخودآگاه بشر به جا مانده که این صور برای رسیدن به مرزهای خودآگاهی در خواب‏ها و رؤیاها و نیز آثار ادبی جلوه می‏کند. یکی از کهن‏الگوهایی که یونگ آن را در شمار پرمعناترین تجلیات روان‌جمعی به شمار می‏آورد، کهن‏الگوی مادر مثالی است که با ماهیتی مثبت و منفی، گاه به شکل شخصیت مادر واقعی و گاه در قالب اشکال و نمادهایی که بر جنبۀ مادرانه‏ دلالت دارند، در آثار ادبی تجلی می‏یابد. محمد قیسی شاعر معاصر فلسطینی است که در سروده‏های خود به کهن‏الگوی مادر ‌مثالی توجه وافر داشته و برای عمق‌بخشیدن به معانی شعر خود با الهام از متون دینی بر این کهن‏الگو جامه‏ای نو پوشانده است. از دستاوردهای این پژوهش، که به روشی توصیفی‌ـ تحلیلی تدوین شده است، چنین استنباط می‏شود که در شعر محمد قیسی کهن‏الگوی مادر مثالی نمادی برای وطن اشغالی است و به مفاهیمی چون امید، پایداری، خیزش، آزادی و منجی ملت فلسطین دلالت دارد.