بررسی مفهوم هویت زنانه در ویدئوآرت با رویکرد روانکاوی لاکان (مطالعه‌ای بر آثار پیپیلوتی ریست)

Abstract

یکی از نمودهای هویت زنان در جامعه، هویت جنسی آنان است که همواره در مطالعات زنان بازنگری شده است. پژوهش حاضر در نظر دارد هویت زنانه را با رویکرد روانکاوی لاکان، در ویدئو‏آرت بررسی کند. ویدئو‏آرت رسانة هنری‏ای است که در کشاکش‏ نظریه‌های زیبایی‏شناسانه‏ای که پس از جنگ جهانی دوم آغاز شده بود، با ابداع دوربین ویدئویی قابل حمل در دهۀ شصت میلادی متولد شد. ویدئو در تقابل با زبان نحوی و شیوۀ بیانی متعارف سینما و تلویزیون بوده و ازاین‏رو، رویکرد مسلط بر این رسانه‏ها را به چالش کشیده ‏است. با گسترش هنرهای اجرایی در دو دهة اخیر، در بسیاری از نمونه‏های ویدئوآرت مسئلۀ هویت جنسی با نگاهی زن‏محور مورد توجه قرار گرفته ‏است. در این پژوهش، آثار ویدئویی مرتبط با این موضوع بررسی شده و از میان هنرمندان فعالِ این عرصه، آثار پیپیلوتی ریست تحلیل شده ‏است. از خلال تحلیل و تفسیری که براساس نظریة لاکان انجام شد، این نتیجه به دست آمد که این هنرمند هنگام پرداختن به مسئلة هویت زنانه در جامعه با زبان زنانه سخن گفته و ساختارهای نمایش مسلط مردانه را فرو ریخته‏ است.