تحلیل تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی دربرابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر زلزله (مورد مطالعه: دهستان شیروانِ شهرستان بروجرد)

Abstract

ازجمله مخاطرات طبیعی وقوع زلزله است که وقوع آن در سکونتگاه‌های انسانی آسیب‌های جبران‌ناپذیری به‌همراه دارد. در این باره درراستای کاهش اثرات آن، توجه به رویکرد تاب‌آوری مطرح شده است. این اعتقاد وجود دارد که با آگاهی و شناخت از میزان تاب‌آوری، می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب در زمینه کاهش صدمه‌ها و آثار مخرب گام برداشت. بر همین اساس در پژوهش حاضر میزان تاب‌آوری روستاهای واقع در دهستان شیروان دربرابر زلزله بررسی و تحلیل شده است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن، توصیفی‌تحلیلی است. به‌منظور گردآوری داده‌های موردنیاز دو روش اسنادی و میدانی (ابزار پرسشنامه) به‌کاررفته است. در روش پرسشنامه‌ای­، داده‌های لازم در قالب پرسشنامه در سطح 9 روستای نمونه­، گردآوری و برای تحلیل داده‌ها از روش‌های آماری استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، روستاهای واقع در دهستان شیروان و واحد تحلیل سرپرستان خانوارهای ساکن روستاهای نمونه است که براساس روش کوکران، تعداد 260 سرپرست تعیین و به‌صورت تصادفی انتخاب شده است. یافته‌ها نشان از آن دارد که وضعیت تاب‌آوری روستاهای مطالعه‌شده دربرابر زلزله پایین‌تر از سطح متوسط قرار و تفاوت معناداری در بین روستاها وجود داشت. نتایج نشان داد که در بین ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیرساختی و سرمایه اجتماعی نواحی روستایی بُعد سرمایه اجتماعی سهم و تأثیر بیشتری در میزان تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی ایفا می‌کند.