ارزیابی توانمندی محیطی به‌منظور تعیین اراضی مستعد کشاورزی و مرتع‌داری در شهرستان نیشابور

Abstract

ارزیابی توان محیط تلاش برای تعیین بهترین کاربری زمین با بالاترین کارایی و حداقل آسیب‌پذیری در برابر کمترین هزینه است. در میان کاربری‌ها مختلف زمین، ارزیابی توان کشاورزی به دلیل ارتباط مستقیم و تنگاتنگ این بخش اقتصادی با محیط طبیعی از حساسیت بیشتری برخوردار است. درواقع زمانی می‌توان به کشاورزی پایدار دست‌یافت که توان‌ محیط طبیعی به‌خوبی شناسایی و متناسب با قابلیت و توان محیط با آن برخورد شود. هدف مقاله حاضر ارزیابی توانمندی محیط طبیعی شهرستان نیشابور به‌منظور تعیین مناطق مستعد کشاورزی و مرتع‌داری جهت نیل به کشاورزی پایدار است. در راستای این هدف از روش تجزیه‌وتحلیل سیستمی استفاده گردید و ابتدا توان‌ها و منابع محیطی منطقه شناسایی شد. سپس بر اساس رهیافت سامانه‌ای اطلاعات به‌دست‌آمده تجزیه‌وتحلیل، جمع‌بندی و تلفیق گردید و به‌صورت لایه‌های اطلاعاتی به دست آمد. در مرحله بعد از طریق سنجش واحدهای استخراج‌شده با معیارهای اکولوژیکی توان محیطی منطقه تعیین گردید و درنهایت با استفاده از شاخص موران، همبستگی فضایی پراکنش روستاها با محدوده‌های دارای توان کشاورزی و مرتع‌داری مشخص شد. نتایج تحقیق گویای آن است که اراضی منطقه برای فعالیت‌های کشاورزی و مرتع‌داری به‌طور خاص طبقه 3 دارای توان بالایی است و پس از آن به ترتیب فعالیت‌های کشاورزی طبقه 1 و 2 توان بیشتری دارد درحالی‌که کشاورزی طبقه 4 دارای پایین‌ترین توان است. نتایج شاخص موران نیز گویای آن است که توزیع فضایی پراکنش روستاها از نوع خوشه‌ای با ضریب موران برابر با 244/0 و سطح اطمینان 99 درصد است.