عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی (نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان)

Abstract

امروزه، توسعه کارآفرینی از سازنده‌ترین راهکارهای توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مناطق محروم به‌حساب می‌آید و از آن به‌عنوان اکسیری برای محرومیت‌زدایی و کاهش فقر یاد می‌شود. هدف پژوهش کیفی حاضر، مبتنی‌بر رهیافت نظریه داده‌بنیان آن است که ضمن بازشناسی ابعاد و ارکان فضای کسب‌وکار روستایی شهرستان منوجان، عوامل مؤثر بر کارآفرینی روستایی را در سطح این منطقه شناسایی می‌کند. همچنین در این مطالعه، در راستای افزایش کارآمدی و بهره‌وری سیاست‌ها و برنامه‌های نهادهای توسعه‌گر کارآفرینی روستایی، الگویی مفهومی از عوامل استخراجی ارائه می‌شود. برای این منظور، گروهی مشتمل‌بر پانزده شرکت‌کننده از سه گروه کارآفرینان روستایی منوجان و کارشناسان و مسئولان محلی و خبرگان و صاحب‌نظران فرامحلی با استفاده از روش‌های نمونه‌گیری غیراحتمالی، همچون نظری و هدفمند و گلوله‌برفی انتخاب و مطالعه شدند. داده‌ها با بهره‌گیری از سه ابزار مصاحبه و مشاهده‌های میدانی و مرور اسناد و مدارک آرشیوی، گردآوری شد و با استفاده از سازوکار کدگذاری، در سه مرحله کدگذاری باز و محوری و انتخابی تجزیه‌وتحلیل شد. یافته‌های پژوهش، عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی در سطح شهرستان منوجان را در قالب این نُه مقوله اصلی طبقه‌بندی کرد: عوامل فردی، فرهنگی‌اجتماعی، زیرساختی، طبیعی و بوم‌شناختی، قانونی، آموزشی، نهادی، سیاسی و اقتصادی. افزون‌براین، سازوکار تعاملی ایشان را منطبق‌بر الگوی ساختارگرای نظریه داده‌بنیان، ذیل شش مؤلفه نظری منعکس کرد.