تبدیل شلمزار به شهر و نقش‌آفرینی آن در توسعه روستاهای پیرامون مطالعه موردی: بخش کیار- شهرستان شهرکرد 1

Abstract

از راهکارهای موجود به منظور پرهیز از رشد غیراصولی شهرهای بزرگ و مشکلات ناشی از آن، به ویژه نابرابری‌های میان شهرها و روستاها، توجه به ایجاد و توسعة شهرهای کوچک است. این راهکار برای رفع نابـرابـری‌ها و تفاوت‌ها بیـن این دو عرصة‏ جغرافیایی در چارچوب ساماندهی فضایی، مناسب می‌نماید. تبدیل مراکز روستایی به شهر را می‌توان از جمله روش‌های مناسب توسعة‌ شهرهای کوچک طی سال‌های اخیر برشمرد. تغییرات ناشی از تبدیل روستا به شهر نه تنها تحولات اجتماعی و اقتصادی و فضایی مهمی را در خود این مراکز ایجاد می‏کند، بلکه تأثیرات عمده‌ای را نیز بر حوزة نفوذ آنها می‌نهد. از این رو پژوهش حاضر در پی پاسخ به این دو پرسش اساسی است: در تبدیل روستا به شهر کدام یک از عوامل درون‌زا یا بیرونی نقش مؤثرتری دارند؟ فرآیند تبدیل روستا به شهر تا چه میزان و چگونه می‌تواند زمینه‌های توسعه روستاهای پیرامون را فراهم آورد؟ بدین منظور به عنوان نمونه شلمزار در زمینه بهره‌مندی از امکانات گوناگون در دو دوره پیش و پس از تبدیل به شهر مقایسه گردید و سپس به ارزیابی میزان نقش‌آفرینی این شهر کوچک در توسعة روستاهای سه دهستان بخش کیار پرداخته شد. انجام این پژوهش با بهره‏گیری از روش‌های توصیفی، حاکی از این است که در تبدیل شلمزار به شهر عوامل بیرونی و حمایت دولت نقش عمده‌تری از عوامل درون‌زا داشته‌اند. همچنین به‌رغم موفقیت ناچیز شلمزار در ارائه تسهیلات و امکانات به روستاهای دهستان کیار شرقی و دستگرد، عملکرد این شهر در برقراری رابطه اجتماعی و اقتصادی با دهستان کیار غربی و فراهم کردن زمینه‏های توسعـه روستـاهای ایـن دهسـتان به روستاییان، موفق ارزیابی شده است.