برآورد تلاش مالیاتی در ایران و مقایسة آن با کشورهای در حال توسعة منتخب

Abstract

این مقاله به‎بررسی ظرفیت مالیاتی ایران و مقایسة آن با 14 کشور در حال توسعة منتخب، شامل کشورهای اردن، الجزایر، مالزی، کنگو، نیکاراگوئه، هند، پاکستان، سریلانکا، پاراگوئه، تونس، پرو، ونزوئلا، فیلیپین و آفریقای جنوبی، می‎پردازد. در این راستا، الگوی نسبت مالیاتی تدوین و با به‎کارگیری روش رگرسیون‌های به‎‌ظاهر نامرتبط (SUR) و با استفاده از داده‎های پانل برای دورة (2002-1994) برآورد شده است. نتایج نشان می‌دهد که بین نسبت مالیاتی و سهم ارزش افزودة بخش‎های صنعت، خدمات و تجارت خارجی از تولید ناخالص داخلی رابطة مثبت ومعناداری وجود دارد. اما سهم ارزش افزودة بخش کشاورزی از تولید ناخالص داخلی و نسبت قرض‌های خارجی به GDP و نرخ تورم، بر نسبت مالیاتی تأثیر منفی دارد. در مرحلة بعد، با استفاده از نتایج حاصل از برآورد الگوی نسبت مالیاتی، تلاش مالیاتی برای کشورهای مورد بررسی محاسبه شده است. نتایج حاکی از این است که تلاش مالیاتی در ایران دارای پایین‌ترین رتبه در میان 15 کشور مورد مطالعه است. با توجه به‎نتایج، ملاحظه می‎شود که ظرفیت‌های مالیاتی بلااستفاده در ایران وجود دارند و لازم است سیاست مناسب به‎منظور افزایش تلاش مالیاتی کشور اتخاذ شود. طبقه‎بندی JEL: T18