برآورد آثار مستقیم و سرریز سرمایه‌گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات بر تولید صنایع ایران با تأکید بر نقش سرمایه‌ی انسانی و ظرفیت جذب

Abstract

فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌عنوان یکی از فناوری‌های با کاربردهای عام، اقتصاد کشورهای جهان را طی دهه‌های اخیر متحول ساخته است. ایران نیز به‌عنوان یک کشور در حال توسعه و نیمه‌ صنعتی، سرمایه‌گذاری‌های نسبتا زیادی برای به کارگیری فاوا در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور به ویژه در دهه اخیر انجام داده است، اما وضعیت شاخص‌های سرمایه‌گذاری فاوا درکشور در مقایسه با سایر کشورهای منطقه و جهان، مطلوب نبوده و آثارآن بررشد تولید و بهره‌وری به‌طور دقیق مشخص نیست. هدف این پژوهش، برآورد آثار فاوا برتولید بخش صنعتی ایران است. برای این کار، از یک مدل اقتصادسنجی با داده‌های پنل، شامل داده‌های صنایع کارخانه‌ای با کدهای چهاررقمی در دوره‌ی 1393-1383 استفاده شده است. در مدل به‌کار رفته، آثار عوامل مکمل مانند کیفیت نیروی کار، با استفاده از شاخص‌های مختلف سطح مهارت و آموزش و نوع فعالیت و ظرفیت جذب بنگاه‌ها، با استفاده از متغیر تحقیق و توسعه، نیز برآورد شده‌اند. هم چنین، علاوه بر اثار مستقیم فاوا، آثار غیرمستقیم یا سرریز آن در درون صنایع و بین صنایع نیز تصریح و برآورد شده‌اند. نتایج برآورد نشان می‌دهند که سرمایه‌گذاری فاوا اثر مثبتی بر تولید صنایع کارخانه‌ای ایران داشته و اثرآن در طول زمان افزایش یافته است. افزایش میزان مهارت، سطح تحصیلات و سرمایه‌ی تحقیق و توسعه نیز برمیزان اثرگذاری فاوا افزوده ‌است. هم چنین نتایج به‌دست آمده دلالت بر آثار سرریز سرمایه‌گذاری فاوا درمیان صنایع و بین صنایع دارد.<br /> <strong>طبقه بندی</strong><strong><span style="font-family: Times New Roman;">JEL</span></strong><em>:</em> <span style="font-family: Times New Roman; font-size: medium;">O1, O3, O4</span>