واکاوی ساختار دمای ایران مبتنی بر برون‌داد پایگاه دادۀ مرکز پیش‌بینی میان‌مدت هواسپهر اروپایی (ECMWF) نسخۀ ERA Interim

Abstract

هدف از این پژوهش پایشِ دمایِ هوا با رهیافتی آماری بر اساس برون‏داد پایگاه دادة بازواکاوی‏شده (ECMWF) نسخة ERA Interim برای دورة زمانی 1979ـ2015 با تفکیک مکانی 125_/0×125_/0 درجة قوسی و هم‏سنجی آن با پایگاه ملی اسفزاری و پیمونگاه‏های همدید کشور است. از سنجه‏های RMSE و R² برای اعتبارسنجی نتایج و از بُعد فرکتالی برای دگردیسی زمانی استفاده شد. نتایج اعتبارسنجی پایگاه ECMWF نشان‏دهندة توانایی و دقت زیاد آن در برآورد دمای هوا بوده است. هم‏سنجی پایگاه ECMWF با پایگاه ملی اسفزاری و پیمونگاه‏های همدید از نتایج مطلوبی برخوردار است؛ این نتایج در شش‏ماهة دوم یا نیمة گرم سال، به سبب تباین کمتر دمایی، از نتایج بسیار مطلوب‏تری برخوردار است. بُعد فرکتالی دما در دورة گرم سال (دارای دگرگونی کوتاه‏مدت) افزایش‏ یافته و در دورة سرد سال (دارای دگرگونی بلندمدت) کاهش یافته است. توزیع فضایی دمای هوا نشان داد در ایجاد الگوی دمای هوا در بام ایران عامل عرض جغرافیایی بیشترین نقش را ایفا می‏کند. کانون گرم‏ترین نواحی در مناطقِ کویر لوت، جنوب‏شرق، و نوار جنوب کشور است. مناطق خنک و سرد نیز منطبق بر نواحی مرتفع و پیکر‏بندی ناهمواری‏های بام ایران است.