بررسی ارتباط الگوپذیری تغییرات زمانی دما و بیماری سالک در استان اصفهان

Abstract

هدف از این مطالعه بررسی ارتباط الگوهای زمانی (روند و فصلی) دما و بیماری سالک در استان اصفهان است. در این پژوهش از داده‏های ماهانه، فصلی، و سالانة دما در دورة 35‌ساله (1979 ـ 2014) در سیزده ایستگاه سینوپتیک و داده‏های ماهانه، فصلی، و سالانة بیماری سالک در دورة ده‌ساله (2005 ـ 2014) در سیزده کانون در سطح استان استفاده شده است. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل‏های آماری چندمتغیره و مدل‏های سری زمانی روند و فصلی است. با توجه به روش‏ها و مدل‏های کاربردی بر روی‏ داده‏ها، دما دارای روند غیرنقطه‏ای معنی‏دار با الگوهای متفاوتی بوده است و به طریقی سری دمای ایستگاه‏های انتخابی از الگوهای روند پیروی می‏کنند (شهرضا و کاشان با روند کاهشی و بقیة ایستگاه‏ها با روند افزایشی)؛ در حالی ‏که تغییرات بیماری سالک به‏جز در سه کانون (خور و بیابانک، کاشان، و شهرضا با روند افزایشی و بقیة کانون‏ها بدون روند) فاقد الگوی روند بوده است. از طرفی، روندهای نقطه‏ای دما و بیماری سالک الگوی مشابهی را نشان می‏دهند. همچنین، تغییرات دما و بیماری سالک در سطح استان تابع الگوهای فصلی سری زمانی بوده است. نتایج پژوهش نشان می‏دهد دما و بیماری تابع الگوی فصلی‌اند با این تفاوت که بیشترین (کمترین) موارد بیماری در فصل پاییز (بهار) با یک تأخیر زمانی فصلی نسبت به بیشترین (کمترین) دما در فصل تابستان (زمستان) اتفاق می‏افتد.