بررسی تغییرات روزهای بارشی تحت تأثیر خرد اقلیم شهری در کلانشهر تهران

Abstract

گفتمان اصلی خرداقلیم‎شناسی شهری، طبیعت انسان‎زده است. بافت فیزیکی شهر در مقایسه با فضای خارج شهر، همانند روستاهای پیرامون، تفاوت‌های زیادی دارد. مقایسه‎ی شاخص‌های اقلیمی شهر با نواحی پیرامونی، نشانه‎ی بارزی از تأثیرپذیری خرداقلیم شهری از مناطق شهری است. یکی از شاخص‌های مهمِّ تأثیرپذیر اقلیمی از نواحی شهری، فرایند بارندگی است. گمان می‎رود به‎دلیل دگرگونی بافت شهری تهران در دهه‎ی پیش، پارامتر بارندگی نیز نسبت به دهه‌های گذشته، دستخوش تغییر شده باشد. در این مطالعه، نخست داده‌های بلندمدّت بارش روزانه‎ی دو ایستگاه مهرآباد (تحت تأثیر خرد اقلیم شهری) و بیلقان (خارج از محدوده‎ی تأثیر خرد اقلیم شهری) در ماه‌های گرم سال (ژوئن تا سپتامبر) جمع‌آوری شد؛ سپس با استفاده از دو روش آزمون آماری کروسکال والیس و آزمون تاو ـ کندال، وجود روند در داده‌ها، مورد بررسی قرار گرفت. سرانجام، برای تعیین نوع و زمان تغییر در سری داده‎ها از روش آماری ـ گرافیکی "من ـ کندال" استفاده شد. ارزیابی آزمون‌های آماری روی تمام دوره‎ها نشان داد که فرض تصادفی بودن داده‌ها در سطح اطمینان 95 درصد، در ایستگاه مهرآباد به‎شدّت رد شده و روند فزاینده‎ی شمار روزهای بارندگی، به‎ویژه در سال‎های گذشته معنادار است. این در حالی است که در ایستگاه بیلقان هیچ‎گونه روند معنا‌داری در سطح اطمینان 90 و 95 درصد یافت نشد. همچنین، پراکنش روزهای بارشی در طول هفته برای پانزده سال نخست و پانزده سال انتهایی دوره‎ی آماری در دو ایستگاه مهرآباد و بیلقان مقایسه شد. نتایج نشان داد که تنها در ایستگاه مهرآباد، تعداد روزهای بارشی در پانزده سال پایانی طیِّ روزهای کاری هفته افزایش و در روزهای پایانی هفته کاهش می‎یابد که این امر به‎احتمال، برآمده از تأثیرات خرد اقلیم شهری بر فرایند هواشناختی بارش است.