ابن‌حاجب در اشاره‌ای داستانی
دریافت مدرک
FullText
اندازه فایل:
460.6کیلوبایتنوع فايل (MIME):
PDFنوع مدرک
Textمقاله پژوهشی
زبان مدرک
فارسیچکیده
در برخی متن‌های ادبی فارسی تعبیری مَثَل‌گونه به کار رفته است که تاکنون در هیچ‌یک از فرهنگ‌های فارسی، از قبیل لغت‌نامه و منابع امثال و حکم مدخل نشده و مغفول مانده است. بر همین اساس، به نظر می‌رسد به توضیحی نیاز دارد. این تعبیر در دیوان ادیب‌الممالک فراهانی، قاآنی شیرازی و تقی دانش، به صورت‌های «برّۀ ابن‌حاجب»، «میشِ ابن‌حاجب» و «گوسفندِ ابن‌حاجب» آمده است. مقالۀ حاضر ریشۀ داستانی‌ـ‌تاریخی این تعبیر را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که منظور از ابن‌حاجبِ مذکور، ابن‌حاجب نحوی، صاحب شافیه و کافیه، زیسته در قرن ششم و هفتم هجری قمری است که در حکایتی افسانه‌وار با خواجه نصیرالدّین طوسی ارتباط می‌یابد. بر اساس این حکایت، پس از فتح بغداد به دست هلاکو و سقوط خلافت عبّاسیان، ابن‌حاجب که با خواجه نصیرالدّین سابقۀ عداوتی داشت، از بیم وی پنهان شده بود و خواجه نصیرالدّین با ترفندی خاصّ و با استفاده از گوسفندانی که به اهل هر خانه در بغداد سپرده بود، موفّق شد ابن‌حاجب را بیابد. همچنین مجعول بودن این حکایت با ذکر دلایلی در طی مقاله روشن شده است.
کلید واژگان
ابنحاجبامثال و حکم
برّۀ ابن‌حاجب
گوسفندِ ابن‌حاجب
میشِ ابن‌حاجب
شماره نشریه
2تاریخ نشر
2016-02-201394-12-01
ناشر
دانشگاه تهرانTehran University, Faculty of Literature & Humanities
سازمان پدید آورنده
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمیشاپا
2251-92622676-4113
