شگردهای روایت در شعرهای روایی مهدی اخوان ثالث

Abstract

از مهمّ‌ترین ویژگی‌های شعر مهدی اخوان ثالث (1307-1369) روایی بودن آنهاست؛ امّا آنچه به شعرهای روایی او برجستگی ویژه‌ای می‌بخشد و آن را از آثار شاعران معاصرش متمایز می‌سازد، شیوه‌ها و شگردهای او در روایت است. وی در شعر از عنصر روایت به گونه‌ای خاصّ استفاده کرده است که با وجود نقش برجستة بسیاری از شگرد (=تکنیک)‌ها، ساختار روایی شعر هرگز لطمه‌ای به جوهر شعر نمی‌زند. به عبارت دیگر، در آثار او بیش از آنکه شعر در خدمت روایت داستانی قرار گرفته باشد، عناصر داستانی و روایی به خدمت شعر درآمده‌اند. این مقاله به بررسی و تحلیل شگردهای روایت شامل: شخصیّت‌پردازی، گفت‌وگو، توصیف، فضاسازی، شیوة آغاز روایت‌ها، شیوه‌های بیان نمایشی، نقطة اوج و فرود، مرحلة ‌گذار در منظومه‌های روایی اخوان ثالث می‌پردازد و کارکرد ویژة هر یک را در شعر او نشان می‌دهد.