ابیات عربى شعراى عباسى در تاریخ جهانگشاى جوینى

Abstract

تاریخ جهانگشا یک اثر ادبى - تاریخى است که عطاملک جوینى با استفاده از صنایع لفظى و معنوى و کمک گرفتن از تشبیه و استعاره و کنایه و استشهاد به آیات و احادیث و اشعار فارسى و عربى در تلاش بوده است اثرى ادبى بیافریند. در این مقاله یکى از اجزاى مهم این اثر ادبى یعنى استشهاد به ابیات عربى مورد بررسى قرار مى‌گیرد. جوینى در کتاب خود براى ادبى‌تر کردنِ نثر، ابیات عربى بسیارى را به کار برده است. گاهى مصرعى یا بیتى را در بطن جمله و به صورت جزئى از آن قرار داده که حذف آن سبب تشویش جمله مى‌شود و گاهى آن را فقط به عنوان شاهد مثالى در تایید مطلب خود به کار برده است. ابیات بسیارى از قصاید شاعران عرب در این کتاب آمده است که در این مقاله ابیات مربوط به شعراى دورة عباسى مانند ابونواس، ابوتمام، متنبّى، ابوالعتاهیه، ابوالعلاء معرّى و... مورد بررسى قرار گرفته است.