تحلیل پسامدرنیسم چندجانبه‏ ی رمان «صورتک های تسلیم» با تأکید بر فراداستان تاریخ‌نگارانه

Abstract

داستان ‏های پسامدرنیستی به نوع خاصی از داستان‏ های معاصر اطلاق می ‏شوند؛ این نوعِ داستانی از گرایش‏ های متنوّعی تشکیل شده است که اگرچه در کلیات دارای اهداف مشترک هستند؛ تفاوت‌های قابل تأمّلی با یکدیگر دارند که باعث می ­شود تحت عناوین گوناگونی مانند: داستان­ های سایبرپانک، رئالیسم جادویی، فراداستان، فراداستان تاریخ نگارانه و... شناخته شوند. داستان‏ های پسامدرن با گرایش به سمت یکی از این جوانب نگاشته می ‏شود؛ اما پژوهش حاضر در صدد بررسی یکی از رمان‏ های فارسی به نام «صورتک ­های تسلیم» اثر محمّد ایوبی است که ویژگی های پسامدرنیستی موجود در آن چند جانبه و بر مبنای گرایش ‏های متنوّع این نوع داستانی نگاشته شده است. بخش ‏هایی از این رمان را می ‏توان در مکتب رئالیسم جادویی گنجاند؛ از سویی این رمان یک اثر فراداستانی است‌ و از سوی دیگر با رویکردی که نسبت به تاریخ برمی ­گزیند می ‏تواند یک اثر فراداستان تاریخ‌نگارانه نیز به شمار آید. پژوهش حاضر با اشاره به ویژگی‏ های رئالیسم جادویی و ماهیت فراداستانی اثر با تکیه بر یکی از وجوه داستان‏ های پسامدرنیستی که بر مبنای تحریف تاریخ و به سخره ­گرفتن آنچه واقعیّت ‏های تاریخی خوانده می‏ شود نگاشته شده است. این پژوهش با تأکید بر نظریات لیندا هاچن به بررسی رمان صورتک‏ های تسلیم پرداخته است. بر مبنای این پژوهش، ویژگی‏ هایی مانند: آشکارسازی تکنیک ‏های داستانی،‌ تکثّر زاویه ‏ی دید، راوی غیر قابل اعتماد، ‌تاریخ مجعول،‌ زمان پریشی،‌ بینامتنیت، ‌آیرونی و... در این رمان وجود دارد که با بی اعتبار نشان دادن تاریخ به مقابله با گفتمان ‏های مسلّط تاریخی بر می‏ خیزد و وجه فراداستان تاریخ نگارانه را در اثر بسیار پررنگ نشان می‌دهد.