بازخوانی رمانتی سیستی رباعیّات خیّام نیشابوری

Abstract

رمانتی­سیسم، یک جنبش فکری، هنری و اجتماعی است که در اواخر قرن هیجدهم و اوایل قرن نوزدهم پس از یک دوره ­ی کوتاه روشنگری در جامعه­ ی اروپا ظاهر شد. این نهضت ادبی ـ هنری مانند همه‌ی انقلاب­ها ابتدا با مخالفت­هایی مواجه گردید؛ امّا سرانجام رمانتیک­ها با نبوغ هنرمندانه موفّق شدند اصول و ارزش­های خود را در جامعه ­ی اروپا رواج دهند. هر چند رمانتی­سیسم بعد از مشروطه در ایران ذهن و اندیشه ­ی بسیاری از شاعران را تحت تأثیر قرار داده ­است؛ در این پژوهش برآنیم تا پس از گذری کوتاه بر زندگی خیّام نیشابوری، شاعر قرن پنجم و ششم، برخی از افکار و ایده ­های رمانتیکی را در شعر این شاعر بررسی کنیم. از آنجا که مبانی اصلی مکتب رمانتی­سیسم بیان احساسات فردی است، جان­مایه­ ی اشعار خیام نیز جلوه­ای از بروز احساسات فردی وی درباره­ ی جهان هستی، زندگی، مرگ، یأس و بدبینی است که در یکی از کوتاه ­ترین شکل­ها و قالب­های شعر فارسی؛ یعنی رباعی مطرح شده­ است.