بررسی و تحلیل «هفت بزم انوشیروان» در شاهنامه به عنوان نمودی از «مجلس‌گویی» در ایران پیش از اسلام
چکیده
مجلس‌گویی یکی از گونه‌های سخنوری است که در کارنامه فرهنگی ایرانیان برگ و باری چشمگیر داشته است. با درنگی در منابع و متون کهن می‌توان رگه‌هایی از این کارکرد فرهنگی را در دوره‌های گوناگون باز‌جست. شاهنامه فردوسی؛ بویژه بخش تاریخی آن که بر منابع پیش از اسلام تکیه دارد، در لا به لای رویداد‌ها و روایات عصر ساسانی که بیش و کم رنگ و بوی سیاسی دارد، دریچه‌ای به فضاهای فکری و فرهنگی آن عصر می‌گشاید و از چگونگی اندیشه‌های جاری آن روزگار خبر می‌دهد. مسائلی چون هستی‌شناسی، پرسش‌های کلامی، ارزش سخن و سخنوری، آداب و آیین سخن گفتن، شیوه‌های ملک‌داری، حقوق اجتماعی مردم، نقش پادشاه و دین و دولت، بخشی از آن موضوعات است. این مطالب در چارچوب و با سازو‌کاری مطرح شده‌است که با روش مجلس‌گویی در دوره اسلامی شباهت نزدیک دارد. یکی از برجسته‌ترین نمونه‌ها «هفت بزم نوشروانی» است. در این مجالس که با حضور پادشاه تشکیل می‌شد؛ بزرگمهر به طرح مسائلی حکمت‌آمیز پرداخته است که پرسش و پاسخ در آن پر‌رنگ‌تر از گونه‌های دیگر سخنوری است. این نوشتار در پی بررسی و تحلیل هفت بزم انوشیروان به عنوان نمونه‌ای از مجلس‌گویی در ایران پیش از اسلام است که بر پایه روایت شاهنامه سامان می‌یابد.
کلید واژگان
مجلسگوییشاهنامه
هفت بزم انوشیروان
بزرگمهر
پند و اندرز
شماره نشریه
3تاریخ نشر
2011-11-221390-09-01
ناشر
انجمن ترویج ادب فارسیUniversity of Isfahan
سازمان پدید آورنده
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیرازدانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
