در آمدی بر پیوند قصه‌ها و محور طولی ابیات مثنوی

Abstract

در سالهای اخیر سبک قصه پردازی مولانا به دلیل ساختار روایی خاص و مبتنی بودن آن بر تداعی معانی و جریان سیّال ذهن، مورد توجه مثنوی پژوهان بوده ‌است. در این مقاله، نخست به برخی از گونه‌‌های ابهام، گسست، تناقض و ناهمگونی توجه ‌شده است. در این موارد بین دو یا چند قصه‌ یا تمثیل، در صورت در نظر گرفتن محور طولی ابیات،گسستها و ناهم‌خوانی‌هایی دیده می‌شود. در ادامه با تکیه بر سه مقوله تداعی، ساختار و اندیشه، به بحث اصلی مقاله؛ یعنی چگونگی وحدت و انسجام در مثنوی، پرداخته شده است. مطالعه این سه مقوله نشان می‌دهد که عناصر و اندیشه‌هایی مشابه، مثنوی را اثری دارای بن مایه‌هایی مشترک، هدفی یگانه و انسجامی متفاوت و از گونه دیگر درآورده ‌است.