مداخلۀ روسیه در بحران سوریه و اصل منع مداخله در جنگ‌های داخلی

Abstract

ورود نظامی روسیه به جنگ‌ داخلی سوریه در سال 2015، سؤالات حقوقی متعددی را مطرح کرده است. این سؤالات اغلب به مشروعیت چنین مداخله‌ای مربوط می‌شود. اگر‌چه دولت روسیه مبنای این اقدام را مقابله با تروریسم جهادی براساس رضایت دولت دمشق تعریف کرده است، برخی از تعارض چنین مداخله‌ای با اصلی به نام «ممنوعیت مداخله در جنگ‌های داخلی» سخن گفته‌اند. براساس این اصل، دولت‌های خارجی نمی‌توانند به‌ سود هیچ‌یک از طرفین درگیر اعم از دولت مرکزی یا گروه‌های شورشی مداخله کنند. مؤسسۀ حقوق بین‌الملل در دهۀ هفتاد میلادی قرن گذشته از عرفی شدن چنین اصلی سخن گفته است. با این همه هنوز در زمینۀ عرفی شدن این قاعده اجماع کاملی وجود ندارد. مقالۀ حاضر با بررسی رویۀ دولت‌ها و شورای امنیت در خصوص بحران سوریه و دیگر بحران‌های مشابه معاصر به این نتیجه رسیده است که امروزه به‌دشواری می‌توان از وجود چنین محدودیتی برای مداخله در جنگ‌های‌ داخلی به سود دولت مرکزی سخن گفت. به‌عبارت دیگر، درحالی‌که در مورد حمایت از گروه‌های شورشی محدودیت‌های مداخله همچنان پابرجاست، صرف رضایت معتبر دولت مرکزی نافی مسئولیت دولت خارجی است که علیه شورشیان و به سود دولت مرکزی اقدام به مداخله می‌کند.