ماهیت حقوقی قواعد سازمان‌های بین‌المللی: داخلی یا بین‌المللی

Abstract

از ابتدای پیدایش سازمان‌های بین‌المللی همواره دو نوع کارکرد برای سازمان‌ها درنظر گرفته می‌شد. برخی سازمان‌ها را بازیگران حقوقی مستقل قلمداد می‌کردند و عده‌ای آنها را صرفاً ابزاری برای تحقق اهداف دولت‌های مؤسسشان می‌پنداشتند. در پرتو این دو طرز تلقی، دو نگاه حقوقی متفاوت نسبت به قوانین تولیدشده در درون سازمان‌های بین‌المللی نیز شکل گرفت. براساس نگاه نخست قواعد سازمان همچون حقوق دولت‌ها، جزء حقوق داخلی سازمان محسوب شده و جدا از حقوق بین‌الملل تلقی می‌شد و براساس نگاه دوم قواعد سازمان تنها بخشی از پیکرة حقوق بین‌الملل تلقی می‌شد. هریک از این دو دیدگاه تبعات کاملاً جداگانه‌ای به‌ویژه از حیث توصیف اعمال سازمان‌های بین‌المللی، مسئولیت بین‌المللی سازمان‌ها، توالی قواعد مربوط به سازمان‌ها و... خواهد داشت. در این مقاله با اشاره به خلأها و ایرادات وارد بر هر کدام از این دو نگاه، استدلال شده که اتخاذ یک رویکرد دوبعدی در مورد ماهیت قواعد سازمان‌های بین‌المللی ضمن حفظ استقلال حقوقی سازمان‌ها، به جلوگیری از چندپارچگی حقوق بین‌الملل کمک خواهد کرد.