روش‌های ارتقای کیفیت قوانین

Abstract

توجه به مبحث «کیفیت قانون» در ده سال اخیر در ایران، این ضرورت را به‌وجود آورده تا در خصوص وجوه مختلف آن، بحث و مطالعه صورت گیرد. زوایا و وجوه مسئلۀ «کیفیت قانون»، بسیار گسترده، پیچیده و نیازمند دقت فراوان است. شروع آن، مجموعه مباحث مفهومی و نظری، و پایانش پیشنهاد راهکارهای عملی برای افزایش و بالا بردن سطح کیفی قوانین است. در این مقاله، پنج راهکار افزایش سطح کیفی قوانین ارائه شده است. این راهکارها در کشورهای مختلف سابقه دارند، اما هیچ زمان به‌عنوان مجموعه‌ای از شیوه‌های افزایش کیفیت قانون، در کنار هم، در نظر گرفته نشده‌اند. سه راهکار از این فنون، کیفیت شکلی و محتوایی قوانین را افزایش می‌دهند (راهنمایی و مشورت در تهیۀ پیش‌نویس، استفاده از متخصصان زبان و استفاده از قانون آزمایشی)، و مجموعه‌سازی قوانین و تصویب قانون خاص مربوط به مسئلۀ «کیفیت قوانین»، فضای نظام حقوقی را برای ارتقای سطح کیفی قوانین مناسب می‌سازند. بی‌تردید، استفاده از این روش‌ها به‌تنهایی سطح بالای کیفیت قوانین را تضمین نمی‌کند، اما هر کدام از آنها و مجموع آنها با هم، تأثیر بسیار زیادی در رسیدن به «قانون خوب» دارند.