تحولات عناصر تشکیل دولت: از مؤثر بودن به مشروعیت؟

Abstract

دولت‌‌ها تابعان اصلی حقوق بین‌الملل هستند. با وجود این، تعریف حقوقی دقیق و مورد اجماعی از "دولت" وجود ندارد. ظاهراً تنها سندی که عناصر تشکیل‌دهندۀ دولت را تعریف می‌کند، «کنوانسیون حقوق و تکالیف دولت‌ها» موسوم به کنوانسیون مونته ویدئو (1933) است که این عناصر را شامل سرزمین معین، جمعیت، حکومت و توانایی برقراری ارتباط با سایر دولت‌ها می‌‌داند. دربارۀ حدود و کیفیات این عناصر سنتی اتفاق‌نظر وجود ندارد. افزایش شمار دولت‌ها به‌ویژه از نیمۀ دوم قرن گذشته تاکنون، به‌رغم فقدان برخی از عناصر یادشده، حاکی از شکل‌گیری معیار‌های جدیدی است که مبتنی بر عنصر قانونی بودن و مشروعیت هستند. این عناصر نوپدید در زمرۀ قواعد آمرۀ حقوق بین‌الملل بوده و شامل شکل‌گیری دولت‌های نوپدید بر مبنای «حق تعیین سرنوشت» و عدم تشکیل دولت‌های تازه‌تأسیس مطابق «قاعدۀ ممنوعیت توسل به زور» هستند.