تحلیل پرسش‌‌‌‌های خواندن و درک‌مطلب کتاب‌‌های فارسی دوره‌‌ی دوم ابتدایی براساس طبقه‌‌بندی بَرِت (1976)

Abstract

پژوهش حاضر با هدف تحلیل پرسش‌‌های خواندن و درک‌مطلب کتاب‌‌های فارسی دوره‌‌‌ی دوم ابتدایی بر اساس طبقه‌‌بندی بَرِت انجام یافته است. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است؛ چراکه ابتدا پرسش‌‌‌های خواندن و درک‌مطلب کتاب‌‌های مورد نظر شمارش شد (394 پرسش) و بر اساس پنج سطح و 27 زیرمقوله‌‌ی مختلف طبقه‌بندی بَرِت، دسته‌‌بندی شد. سپس پراکندگی پرسش‌‌‌ها در سطوح مختلف طبقه‌‌‌بندی خواندن و درک ‌مفاهیم، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج کدگذاری 394 پرسش نشان داد که توزیع پرسش‌‌های کتاب‌‌‌های درسی در پنج سطح طبقه‌‌بندی بَرِت یکسان نبوده است. سطح بیانی، سطح غالب یافته‌‌های تحقیق حاضر را به خود اختصاص داده است. فراوانی بالای پرسش‌‌‌های کتاب‌‌های فارسی هر سه پایه‌‌ی تحصیلی دوره‌‌ی دوم ابتدایی در سطح بیانی، نشان‌دهنده‌‌ی آن است که اکثریت پرسش‌‌‌ها (10،64 درصد) در پایین‌‌ترین سطح درک‌مطلب قرار گرفته‌‌اند. علاوه بر این نتایج تحلیل آماری (آزمون خی دو و آزمون وی­کرامر) داده‌‌ها نشان داد که بین پرسش‌‌های درک‌مطلب کتاب‌‌های فارسی سه پایه‌‌ی دوره‌‌ی دوم ابتدایی تفاوت معناداری وجود دارد (۰5،0=p) و با ارتقا دانش‌‌‌آموزان به پایه‌‌‌‌ی بالاتر و افزایش رشد شناختی و زبانی آن‌‌‌‌‌‌‌ها، سطح طراحی پرسش‌‌‌های درک‌مطلب نیز بالاتر رفته است. یافته‌‌‌ها و نتایج این تحقیق می‌‌تواند در حوزه‌‌ی تألیف کتاب‌‌های درسی (طراحی پرسش‌‌‌ها) و حوزه‌‌ی تدریس (تمرین پرسش‌‌ها در کلاس‌‌) مورد استفاده قرار گیرد و به تحقق اهداف فرایند یاددهی-یادگیری مهارت خواندن و درک مفاهیم کمک نماید.