پیشرفت تحصیلی و راهبردهای خودتنظیمی در یادگیری زبان فارسی به عنوان زبان دوم

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر به­کارگیری راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر پیشرفت تحصیلی فارسی­آموزان عربی­زبان انجام شد. از یادگیری خودتنظیمی، به­عنوان فرایندی فعال و خود­رهنمون یاد شده است که یادگیرنده توسط آن، عوامل شناختی، انگیزشی، محیطی و رفتاری خود را در راستای نیل به اهداف یادگیری­اش کنترل کرده و با یکدیگر تنظیم و هماهنگ می­کند. این پژوهش به شیوه­ی توصیفی انجام شد و نمونه­ی آماری آن 45 فارسی­آموز زن و مرد از مرکز زبان فارسی دانشگاه بین­المللی امام خمینی(ره) قزوین بودند که به روش نمونه‏گیری تصادفی انتخاب شدند. از پرسشنامه­ی راهبردهای یادگیری خودتنظیمی پینتریچ و دی­گروت (1990) به­عنوان ابزار گردآوری داده­ها استفاده شد و معدل تحصیلی حاصل از آزمون­های هماهنگ چهار مهارتی زبان فارسی سال تحصیلی 96-97 به­عنوان شاخصه­ی پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شد. پس از پاسخ­گویی فارسی‏آموزان به پرسشنامه، داده­های حاصل از آن به­وسیله­ی آزمون­های آماری ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی­دو جامعه­ی مستقل و رگرسیون چندگانه به روش گام­به­گام با استفاده از نرم­افزار اس.پی.اس.اس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد در یادگیری فارسی به­عنوان زبان دوم، خود­تنظیمی، خودکارآمدی و ارزش­گذاری درونی با موفقیت تحصیلی، دارای همبستگی مثبت معنادار و اضطراب امتحان با موفقیت تحصیلی دارای همبستگی منفی معنادار می­باشد. همچنین در این پژوهش مشاهده گردید، تفاوت معنی­داری بین فارسی­آموزان مرد و زن در به­کارگیری راهبردهای خودتنظیمی وجود ندارد و راهبردهای شناختی، به­صورت مثبت و اضطراب امتحان به­صورت منفی پیش­بینی­کننده­های مطلوب و معنی­دار موفقیت تحصیلی فارسی­آموزان هستند. در پایان پیشنهاداتی به مدرسان زبان فارسی جهت توجه فارسی­آموزان به استفاده از راهبردهای یادگیری خودتنظیمی ارائه گردیده است.