سخن سردبیر

Abstract

آزمون‏های بسندگی فارسی داوطلبان بسیاری در ایران و در جهان دارد. اما متاسفانه این آزمون، آن‏چنان که باید و شاید، هنوز به صورت استاندارد اجرا نمی‏گردد. آزمون بسندگی به دو بخش تقسیم می‌شود: آزمون بسندگی برای اهداف خاص که می‏کوشد سطح و نوع زبان مورد نیاز برای به‏کار بردن در حوزه‌‏ای خاص مثلا علوم انسانی، تجربی و.... را مشخص کند و آزمون بسندگی عمومی که مرتبط به موضوع خاصی نیست و کلی است. طراحی و اجرای این آزمون‏ها، به علت پیچیدگی مفهوم «بسندگی» است که به آسانی قابل تعریف نمی‌باشد و در مقایسه با دیگر آزمون‌ها دشوارتر است. میزان توانش فارسی‏آموز در زبان فارسی مستقل از کتاب یا دوره درسی گذرانده شده، بسندگی تعریف می‏شود. چنین تعریفی موضوع بسندگی فارسی را پیچیده‏تر می‏کند. زیرا اصطلاح توانش شامل توانش‌های گوناگون زبانی و اجتماعی مرتبط با مهارت‌های زبانی، شناسایی، درک و تولید عناصر زبانی درشیوه‌های مختلف نوشتاری و گفتاری اشاره دارد. آزمون بسندگی فارسی بر دانش زبانی فارسی‏زبانان استوار است که ویژگی‏های آن چیرگی بر صورت‌های زبان، بر معانیِ شناختی،‌ عاطفی، ‌فرهنگی- اجتماعی، ظرفیّت لازم در به کارگیری زبان برای ایجاد ارتباط، خلاقیّت در استفاده از زبان فارسی می‏تواند باشد. برای یک زبان خاص، آزمون­های بسندگی بیشماری دیده می­شود که عموماً از نظر ساختاری و شکلی هم ممکن است با یکدیگر تفاوت داشته باشند. در زبان انگلیسی، آزمون­های بسندگی گوناگونی مثل آیلتس، تافل، میشیگان، توییک و ... میزان توانایی افراد را در زمینه‌ی برقراری ارتباط و سطح ِمهارت زبان انگلیسی ِگویشوران غیرانگلیسی زبان می‌سنجند. در زبان فرانسوی، آزمون­های دِلف، دَلف، تِف، ت.س.اف و ... وجود دارد. دارا بودن مدرک این آزمون­ها نشانگر سطح توانایی و تسلّط داوطلب در این زبان است. اگر برای دیدن فهرست آزمون­های بسندگی در زبان­های دنیا در اینترنت جستجو کنیم، با نگاهی به دانشنامه­ی ­ویکی­پدیا به زبان انگلیسی، چنین فهرستی را می­یابیم. در این فهرست نام آزمون­های بسندگی زبان­های بیشماری وجود دارد. برای زبان فارسی، نام دو آزمون بسندگی فارسی تدوین شده توسط دانشگاه جرج تاون و دانشگاه آنکارا وجود دارد. در این دانشنامه، آمده است که ما ایرانیان برای زبان انگلیسی یک آزمون بسندگی به نام تولیمو طراحی کرده‏ایم، اما در کمال تاسف، برای زبان فارسی هنوز در ایران چنین کاری را نکرده­ایم. البته به صورت، جسته و گریخته در مراکز آموزش زبان فارسی آزمون­هایی برای تعیین سطح وجود دارد که به معنای آزمون بسندگی متفاوت است. جای "سنجش استاندارد مهارت­های فارسی" خالی است. در زبان فارسی این امکان وجود دارد که نه تنها یک آزمون، بلکه چندین آزمون بسندگی داشته باشیم. سازمان­های گوناگون در درون کشور، می­توانند با پرهیز از رقابت­های منفی، آزمون­های بسندگی طراحی کنند. وجود آزمون­های گوناگون در کشور بر روش­های یاددهی، روش­های یادگیری و بافت آموزش زبان فارسی بازنمود سودمند خواهد داشت و به پیشرفت دانش آموزشکاوی این زبان خواهد کرد. امیررضا وکیلی‏فرد آموزشکاو زبان فارسی