خطاهای نوشتاری فارسی‏آموزان آلمانی‌زبان در سطح مقدماتی: خطاهای املایی-واجی

Abstract

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل خطاهای نوشتاری فارسی‌آموزان آلمانی‌زبان در سطح مقدماتی است؛ به­ همین­ منظور، خطاهای موجود در نگارش نویسه‌های نوشتاریِ 34 زبان‌آموز مقدماتی زبان فارسی به روش خودانگیخته گردآوری و با توجه به طبقه‌بندی‌های فیزیاک (1981)، کشاورز (1999) و ضیاحسینی (1994) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. داده‌های تحقیق شامل 850 خطا، موسوم به خطاهای املایی-واجی است که مربوط به نویسه‌ها و حروف آنها در واژه‌ها می­باشد. خطاهای موجود با توجه به فرایندهای واجی به ترتیب در گروه‌های جایگزینی نادرست، افزایش نادرست، کاهش نادرست و ترتیب نادرستِ نویسه و همچنین با توجه به منشأ وقوع در دو گروه خطاهای میان‌زبانی و خطاهای درون‌زبانی طبقه‌بندی شده­اند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که منشأ وقوع 672 خطای واجی، میان‌زبانی است و 218 خطای دیگر نیز از منشأ درون‌زبانی برخوردار هستند. همچنین، بروز 671 خطای واجی از فرایند جایگزینی نادرست، 316 خطا از فرایند افزایش نادرست، 268 خطا از فرایند کاهش نادرست و 25 خطای دیگر هم از فرایند ترتیب نادرست نویسه ناشی شده است که در این میان، فرایند جایگزینی نادرست نویسه دربرگیرنده‌ی دو فرایند دیگر یعنی افزایش و کاهش نادرست نویسه می­باشد. بسامد وقوع فرایندهای واجی در پیدایش خطاها نیز محاسبه و در جداول مربوط ارائه شده است. تحقیق حاضر نشان‌دهنده­ی این است که زبان فارسی به‌عنوان زبان دوم، نسبت به تداخل زبان آلمانی به‌عنوان زبان مادری، تأثیر بیشتری در بروز خطاها دارد.