تحلیل محتوایی منابع آموزشی زبان فارسی بر پایه‏ی انگاره‏ی نیل اندرسون

Abstract

کتاب­های آموزش زبان، چهار کلان­مهارتِ زبانیِ نوشتاری، خوانداری، شنیداری و گفتاری را در زبان‏آموزان معمولا پرورش می­دهند. از این میان تسلط بر مهارت خواندن بدین جهت دارای اهمیت است که دانشجویان را در درک متون تخصصی یاری می­کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی کتاب­های آموزش زبان فارسی در زمینه‏ی مهارت خواندن است. در این پژوهش، ابتدا اهمّ مطالعات و یافته­های حوزه­ی خواندن را از نظر می­گذرانیم. سپس یکی از سازمان­یافته­ترین انگاره­های آموزشی مخصوص این مهارت، یعنی انگاره­ی نیل اندرسون، را شرح و بسط می­دهیم. آن­گاه گزیده­ای از منابع آموزشی زبان فارسی را بر پایه­ی انگاره­ی اندرسون تحلیل می­کنیم. از تحلیل منابع آموزشی زبان فارسی می­توان نتیجه گرفت که این منابع توجه چندانی به یافته­های نوین علم آموزش زبان، به‏ویژه انگاره­ی اندرسون، نداشته­اند. اصلی که به‏طور چشمگیر در این کتاب­ها پیاده شده، همانا اصل گسترش گنجینه­ی واژه‏هاست که وجه اشتراک همه­ی روش­های سنتی مطرح­شده در زبان­آموزی است. در میان سایر اصل­های انگاره‏ی اندرسون، اصل تأیید راهبردها بیشتر مورد توجه بوده ­است. موارد کاربرد اصل آموزش درک نیز انگشت­شمار است. اصل فعال­سازی دانش پیشین، علی­رغم اهمیت فوق‏العاده­ای که دارد، تقریباً در هیچ‏کدام از منابع اجرا نشده است. اصول افزایش سرعت خواندن و ارزیابی پیشرفت نیز در این منابع مغفول مانده­اند.