بررسی تاثیرات تداخل واژه‌های عربی بر یادگیری فارسی‌آموزان عربی‌زبان

Abstract

وام­گیری واژگانی، نشانه­ی پویایی یک زبان است و هیچ زبانی در دنیا نیست که از دیگر زبان­ها وام نگرفته باشد. زبان عربی نیز از این قاعده استثنا نیست. واژه‌های عربی در مسیر ورود به زبان فارسی دستخوش تحولات اساسی در حوزه­ی معنایی شده­اند. بدین صورت که یا معنای اصلی واژه فراموش شده و یا مفهوم اولیه­ی واژه حفظ می‌شود و مصداق و مفهوم آن رو به گسترش، کاهش، تغییر، ارتقا یا تنزل معنایی می­رود. وجود چنین واژه‌های تحول­یافته­ی عربی در زبان فارسی در امر یادگیری زبان فارسی توسط عربی­زبان‌ها، باعث بروز تداخل زبانی می‌شود که این تداخل زبان مادری با زبان مقصد از برجسته­ترین عوامل پیدایش خطاهای زبانی است. در پژوهش حاضر، تأثیر واژه‌های تحول­یافته­ی عربی در فهم و درک فارسی­­آموزان عربی­زبان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نمونه­ی آماری پژوهش حاضر 80 نفر از فارسی­آموزان عربی­زبان مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) در سال تحصیلی 1398-1397­است که 40 نفر از این فارسی­آموزان در سطح عمومی و 40 نفر دیگر در سطح تکمیلی این مرکز مشغول یادگیری زبان فارسی هستند. 47 واژه­ی تحول­یافته­ی عربی از طریق آزمون چندگزینه­ای در اختیار هر دو گروه قرار داده شد و با استفاده­ از آزمون خی دو، تعداد خطاهای هر یک از این 47 واژه در دو گروه عمومی و تکمیلی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج بررسی­های این دسته از واژه‌های تحول‌یافته، نشان داد که واژه‌های عربی که وارد حوزه­ی واژگان زبان فارسی شده­اند، تأثیر منفی بر یادگیری زبان فارسی داشته­ است. میزان خطاهای فارسی­آموزان در سطح عمومی 49 درصد و در فارسی­آموزان سطح پیشرفته 34 درصد مشخص شده است. این نتایج بیانگر آن است که تحول معنایی واژه‌های دخیل عربی حتی با پیشرفت سطح زبان­آموزی، همچنان یکی از مهم­ترین خاستگاه­های خطاهای درک مطلب فارسی­آموزان عربی­زبان است و استفاده از معنای اصلی بدون درک تحول معنایی آن، از مؤثرترین عوامل بروز خطاست.