تحلیل محتوای کتاب‌‌‌های نگارش فارسی دوره‌‌‌ی دوم ابتدایی بر اساس پیوستار نوشتن

Abstract

پژوهش حاضر، تمرین‌‌‌های نوشتاری کتاب‌‌های نگارش فارسی دوره‌‌‌ی دوم ابتدایی را بررسی و تحلیل کرده است. ابزار اصلی این پژوهش، طبقه‌‌‌بندی پیشنهادی است که در چارچوب مطالعات نوشتن محققانی همچون ورقاس، 1989؛ دیکسون، 2001؛ هارتانتی، 2011؛ جوریا، 2015، هارتانتی، 2011، دیکسون، 2001، ورقاس، 1989 و ...، و در مطابقت با فعالیت‌‌‌‌های نوشتاری کتاب‌‌‌های نگارش فارسی طراحی شده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است. ابتدا تمرین‌‌‌های کتاب‌‌های نگارش فارسی دوره‌‌‌ی دوم ابتدایی مورد شمارش قرار گرفته است. سپس تمرین‌‌‌ها در سطوح و زیرمقوله‌‌های مختلف طبقه‌بندیِ پیشنهادی قرار داده شده‌‌‌‌‌‌اند و فراوانی آن‌ها مشخص گردیده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از نرم افزار اِس. پی. اِس. اِس 20، استفاده شده است. نتایج کدگذاری 386 تمرین نشان داد که حجم قابل ‌‌توجهی ازاین کتاب‌‌‌ها (% 70،46) به تمرین‌‌ها و فعالیت‌‌‌های نوشتاریِ نوشتن کنترل‌‌‌شده اختصاص یافته است که بر تقویت دانش زبانی و فعالیت‌‌‌‌های سطح پایین نوشتن تأکید دارد. بنابراین، رویکرد محصول‌‌‌نگر، رویکردی غالب در آموزش مهارت نوشتن کتاب‌‌‌های نگارش فارسی است. به نظر می‌‌‌رسد که نگاه متوازن به طراحی و تدوین تمرین‌‌‌های هر دو سطح پایه و بالای نوشتن در کتاب‌‌‌های درسی، باید از جانب برنامه‌‌ریزان و مؤلفان مورد توجه قرار گیرد. افزون ‌بر این، نتایج تحلیل آماریِ (آزمون خی دو و آزمون وی کرامر) داده‌‌ها نشان داد که بین تمرین‌‌‌های کتاب‌‌های نگارش سه پایه‌‌ی دوره‌‌ی دوم ابتدایی تفاوت معناداری وجود دارد (0.05>p) و با ارتقاء یافتن دانش‌‌‌‌آموزان به پایه­‌‌‌های‌‌ تحصیلی بالاتر و افزایش دانش زبانی و دانش حاصل از تجربه‌‌ی آن‌‌‌‌ها، سطح طراحی تمرین‌‌های نوشتن نیز بالاتر رفته است. یافته‌‌ها و نتایج این پژوهش می‌‌‌تواند در حوزه‌‌های مختلف نظام آموزش و پرورش، از جمله در حوزه‌‌ی طراحی و تدوین مواد آموزشی و حوزه‌‌ی تدریس مورد استفاده قرار گیرد.