انتخاب سبد سهام با کمک مدل مارتل و زاراس و رویکرد تلفیقی تصمیم‌گیری چندشاخصه و خوشه‌بندی: مورد بررسی صنعت دارو

Abstract

در طی سالیان اخیر بازار سرمایه یکی از بخش‌های جذاب و روبه‌رشد سرمایه‌گذاری و سود‌آوری بوده است. اما به‌واسطۀ تعدد و پیچیدگی‌ فاکتور‌ها و روش‌های تصمیم‌سازی در این حوزه، اتخاذ رویکردی علمی درخصوص گزینش سبد سهام گاه با مشکلاتی مواجه بوده ‌است. این پژوهش بر آن است تا راه‌کاری نوین مبتنی بر ادبیات تصمیم‌گیری چندشاخصه و خوشه‌بندی به‌منظور گزینش سبد سهام ارائه دهد. نتایج پژوهش گویای آن است که پنج شاخص اصلی (شاخص‌های اهرمی، نسبت کارایی، نسبت ارزش بازار، نسبت نقدینگی و نسبت کارایی) و 24 شاخص فرعی شناسایی در گزینش سبد سهام دخیل هستند. ابزار تحلیل تصمیم‌گیری چندشاخصه و خوشه‌بندی، و مورد بررسی، شرکت‌های صنعت دارو‌سازی موجود در بورس بوده‌اند. نتایج خوشه‌بندی شرکت‌ها در حالت بهینه، آن‌ها را به دو خوشه طبقه‌بندی می‌کند و درنهایت شرکت‌های خوشۀ برتر با کمک مدل مارتل و زاراس رتبه‌بندی می‌شوند. براساس نتایج ، شرکت البرز دارو با توجه به امتیاز بالایی که در معیارهای ارزش بازار و نسبت‌های فعالیت به دست آورد، برترین شرکت داروسازی انتخاب شد؛ پس از آن نیز به‌ترتیب شرکت‌ داملران در رتبۀ دوم و داروسازی اکسیر و رامک در جایگاه سوم قرار گرفتند. ابزار فوق با حذف قسمت چشمگیری از نمونه بررسی‌شده کمک شایانی به طبقه‌بندی و رتبه‌بندی شرکت‌های برتر می‌کند. با این وجود، پیشنهاد می‌شود در کنار روش کمی از روش‌های کیفی نیز بهره‌گیری شود.