سیاست‌گذاری جنایی دربارة حقوقِ بزه‌دیدگان

Abstract

برقراری نظم و امنیّت از مهم‌ترین اهداف دولت در جامعه است که بدون تحقق آن‌ها، امکان اجرای برنامه‌های دولت در اقتصاد، صنعت، کشاورزی، فرهنگ و ... فراهم نخواهد شد. در پرتو تأمین امنیّت امکان تحقق ارزش‌های مورد حمایت دولت در تحقق عدالت و آزادی نیز میسّر می‌شود. سیاست‌گذاری‌های جنایی به عنوان شاخه‌ای از سیاست‌گذاری‌های عمومی به بحث از برنامه‌ها و راهبردها در تحقق اهداف مورد نظر دولت می‌پردازد. در گذشته محور سیاست‌گذاری‌های جنایی، تعقیب و مجازات بزهکاران بوده و تأمین امنیت و نظم را در گرو مجازات‌های سرگوبگر و تنبیهی می‌دانسته است. ولی تحوّلات بزه‌دیده شناسی رفته رفته، توجّه به حقوق بزه‌دیدگان را از محورهای مهم سیاست‌گذاری‌‌های جنایی قرار داده است. سیاست‌گذاری‌های جنایی، مجموعه‌ای از تدابیر پیش‌گیرانه، تنبیهی و ترمیمی در رابطه با پدیدة بزهکاری است. جبران آسیب‌های ناشی از جرم برای بزه‌دیدگان و قربانیان از محورهای مهمّ سیاست‌گذاری‌های جنایی در حال حاضر است. بدون جبران این آسیب‌ها، نظام‌های عدالت کیفری در تحقق اهداف مورد نظر دولت‌‌ها ناکام خواهند بود. برای تبیین این اهداف، مفهوم سیاست جنایی و سیاست‌گذاری جنایی و متعاقباً حقوقِ بزه‌دیده دربارة بزه‌دیدگان، براساس سیاست‌های کلی نظام، سند چشم‌انداز 1404، قانون برنامه پنج سالة ششم و قانون بودجه 1397 مورد بحث قرار خواهد گرفت.