موج گذار به دموکراسی در جمهوری اسلامی

Abstract

«گذار به دموکراسی» از نتایج قابل کنترل برخی جنبش‌های اجتماعی است که در مسیر لیبرال دموکراسی هدایت می‌شود. ناکارآمدی سلطه‌گری نظام سلطه با روش سخت‌افزاری، غرب را ناچار به ترویج لیبرال دموکراسی با روش نرم‌افزاری برای تغییر حکومت‌های غیردموکراتیک کرد که «دورة گذار» یاد می‌شود. روش نوینی که با افزایش شکاف‌های اجتماعی، اصل رضایت‌مندی شهروندان را هدف قرار داده و بستر انقلاب‌های نوین (مخملی) را فراهم کرده است و به فروپاشی نظام سیاسی ختم می‌شود. رویکرد نظریة گذار معطوف به این است که در ایران نیز تغییر، امری اجتناب‌ناپذیراست. هانتینگتون در نظریة خود ظهور اصلاح‌طلبان را از ملزومات «دورة گذار» دانسته که در ایران اسلامی نیز با شکل‌گیری جبهة اصلاحات انتظار تغییرات بنیادی می‌رفت. اما بستر و زمینة این تغییر و گذار به خاطر ماهیت نظام اسلامی و تفاوت ماهوی با سایر نظام‌ها به‌صورت کامل میسر نشد. لذا، با روش تبیینی و کیفی سعی شده است چرایی ناکامی گذار در ایران تبیین شود.