تجزیه و تحلیل گفتمانی اسلام گرایی در ترکیه و تأثیر آن بر سیاست خارجی آنکارا (مطالعۀ موردی: روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی در سال های 2002 تا2015)

Abstract

این پژوهش با بررسی و تبیین شکل‌گیری گفتمان اسلام‌گرایی در ترکیة معاصر، به نقش و تأثیر آن بر سیاست خارجی دولتمردان جدید (با تأکید بر حزب عدالت و توسعه) در این کشور می‌پردازد. طبق یافته‌های پژوهش که بر‏اساس روش تحلیل گفتمان لاکلاو- موفه به‏دست‏آمده‏ است، اسلام‌گرایان نوین ترکیه (در قالب حزب عدالت و توسعه) بازیگرانی‌اند که به‏طور عملی توانسته‌اند یکی از دال‌های مرکزی گفتمان کمالیستی مبنی بر پیروی بی‌قید و شرط از سیاست‌های غرب، از جمله عدم چالش رژیم صهیونیستی را در این کشور به روش‌های دموکراتیک و مسالمت‌جویانه تضعیف‏کنند، گفتمان تازة اسلام‏گرایی را با شاخص‌هایی چون هم‌زیستی اسلام، مدرنیسم و دموکراسی، در این کشور به منصة ظهور برسانند. حاکمیت گفتمان اسلام‌گرایی در داخل و نوعثمانی‌گرایی برخاسته از دل آن به منزلة دکترین سیاست خارجی به تنش نسبی در روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی منجر شده است. ولی غیریت‌سازی گفتمان اسلام‌گرایی ترکیه ضرورتاً ضدغربی و ضد رژیم صهیونیستی نیست، بلکه با ظرفیت هم‌زیستی دارد، همان‌گونه که حجم مبادلات تجاری ترکیه و رژیم صهیونیستی در دورة اردوغان نه‌تنها کاهش نیافته، بلکه افزایش اندکی نیز داشته است.