مبادلات نفت و گاز و همکاری بین‌المللی (با) ایران

Abstract

یکی از تفاوت‌های جدی مکاتب نوواقع‌گرایی و نهادگرایی نولیبرال در روابط بین‌الملل به موضوع همکاری مربوط می‌شود. پیروان نهادگرایی نولیبرال بر خلاف طرفداران نوواقع‌گرایی معتقدند که در روابط بین‌الملل، حتی در شرایط هرج‌ومرج و فقدان حاکمیت مرکزی در سطح جهان، می‌توان با کمک نهادهای بین‌المللی به همکاری‌های بین‌المللی دست یافت. این تفاوت نگاه به همکاری حاصل اختلاف نظر این دو مکتب دربارة دستاوردهای مطلق و نسبی است. از این رهگذر، با به‌کارگیری این دو دیدگاه در حوزة مبادلات انرژی به دو نگاه متفاوت «خودکفایی انرژی» و «وابستگی متقابل انرژی» رسیده‌ایم. در قدم بعدی، با عملیاتی کردن این نظرگاه‌ها در مبادلات نفت و گاز ایران طی سال‌های 1995 تا 2005 به‌عنوان نمونة پژوهشی، و نیز با استفاده از آمار و ارقام منتشر شده، درستی این فرضیه را نشان داده‌ایم که مبادلات نفت و گاز در چارچوب نظام مبتنی بر وابستگی متقابل انرژی به همکاری‌های بین‌المللی (با) ایران منجر شده است.