تاملى در حدیث و درک تاریخى عقاید

Abstract

تشیع به عنوان یکى از دو گروه اصلى جامعه اسلامى از بدو تکون تا زمان حاضر حوادث بسیارى را به خود دیده است. جریان غمناک کنار زدن اهل بیت پیامبر(ص) از مقام امامت جامعه اسلامى، عواقب تلخ و جبران‏ناپذیرى را بر مسلمانان وارد کرد. از همان اوان، گروهى اندک وظیفه خود مى‏دانستند که براساس تاکیدات پیامبر(ص)، پیروى از اهل بیت را مرام خود قرار دهند و در تفسیر دین از آنها استفاده نمایند. رشد تشیع در مراحل مختلف تاریخ اسلام، که با فداکارى ائمه(ع) و یاران مخلص آنها حاصل شد، مقابله جدى حکومتهاى جابرانه زمان را به دنبال داشت. اطلاعات محدودى که از آن زمان به ما رسیده است، ترسیم صحیح تاریخ تشیع را با دشوارى مواجه مى کند. <br /> محققان متعهد باید با تلاش پى‏گیر سعى در کشف آن حوادث داشته باشند و با بررسى دقیق متون اسلامى، این امر لازم را تحقق بخشند. کوششهاى بسیارى در طول زمان این امر را تا حدى روشن نموده و مورخان بسیارى با تحلیل و بررسى روایات و اخبار سعى در ترسیم صحیح تاریخ تشیع داشته‏اند. استاد سید حسین مدرسى طباطبائى هم با همت‏بلند و تلاش فراوان و بررسى متون دوره‏هاى اول تاریخ اسلام این امر را دنبال کرده‏اند و با مراجعه و تتبع فراوان در متون اسلامى سعى کرده‏اند سیرى تاریخى به احادیث و اخبار بدهند و با کنار هم نهادن آنها تاریخ تشیع را نمایان سازند. در مقاله «تکامل مفهوم امامت در بعد سیاسى و اجتماعى‏» که ترجمه آن در مجله وزین نقدونظر (شماره‏78) به چاپ رسیده، ایشان به بررسى مفهوم امامت در دیدگاه تشیع و تحولاتى که این مفهوم در نظر شیعیان در دوره‏هاى مختلف حیات ائمه(ع) پیدا کرده است، پرداخته‏اند. مقاله حاوى نکات مهمى در تاریخ شیعه است که شایسته است اهل تحقیق به آن توجه کافى مبذول دارند.