دین و تجربه

Abstract

یش گفتار انسانها در فرهنگهاى مختلف مدعى داشتن تجربه هایى هستند که متفاوت و متمایز از تجربه هاى عادى بشرند. شاید نتوان فرهنگى را یافت که از چنین تجربه هایى خالى باشد: تجربه اتحاد با جهان, احساس نزدیکى و التصاق به یهوه خداى اسرائیل (دِوکوت), احساس یگانگى با خداوند پدر آسمانى مسیحیان, احساس قرب و فنا در ذات اقدس اله در میان مسلمانان, وصول به نیرواناى بودایى یا برهمن ـ آتمن هندویى, تائوى مطلق و….<br /> تجربه دینى یعنى چه؟ حقیقت آن چیست؟ چند نوع تجربه دینى داریم و چه ارتباطى میان تجربه دینى و تجربه عرفانى وجود دارد؟ آیا تجربه دینى امرى احساسى و یا حسى است, یا از مقوله مافوق طبیعت است؟ آیا امرى صرفاً بشرى است یا دست ماوراى طبیعت در کار است؟<br /> پاره اى از متکلمان و فیلسوفان دین نیز مدعى اند که مى توان از این تجربه ها به دین پل زد و حقانیت دین و دعاوى و پیش فرضهاى آن, و در رأس همه پیش فرضها, وجود خداوند را اثبات کرد. برخى نیز از آن براى اثبات عقلانیت باورهاى دینى بهره مى برند و دسته اى دیگر, به کلى با هر گونه استفاده از تجربه هاى دینى براى اثبات حقانیت یا عقلانیت باورهاى دینى مخالفند, و حتى عینیت آن تجربه ها را نیز زیر سؤال مى برند.