آیۀ فطرت و نظریۀ توحید و دین فطری؛ رهیافت تاریخی

Abstract

آیۀ فطرت به‌لحاظ تفسیر مفهوم فطرت از آیات بحث‌انگیز در تاریخ اندیشۀ اسلامی است. یکی از نظریه‌های عمده در تفسیر فطرتی که خداوند، مردم را بر آن سرشته است، ارجاع آن به توحید یا اسلام است. گرایش مفسران به این تفسیر به سبب عواملی همچون روایات وارده در منابع شیعه و سنی، مبیّن بودن عقیدۀ توحید از لحاظ عقلانی و همچنین برخی احتمالات نحوی در بیان نقش ترکیبی واژۀ فطرت در آیه است. بسیاری از مفسران از ارائۀ تحلیلی از رابطۀ میان توحید یا اسلام از یک‌سو و فطرت انسانی از سوی دیگر، قصور ورزیده‌اند. برخی این رابطه را بر اساس عقلانیت آموزه‌های اسلام تفسیر کرده‌اندو برخی دیگر بیان‌های پیچیدۀ عرفانی و فلسفی از این رابطه ارائه کرده‌اند. در این مقاله به بررسی ومقایسة تحلیلی تفاسیر ارائه شده از آیة فطرت پرداخته شده است.