در طى چند سال گذشته، بحث از جامعه مدنى به طور پراکنده در سطح مطبوعات کشور مطرح شده است و تاکید ریاست محترم جمهور بر این مقوله، در زمان مبارزه انتخاباتى و بعد از آن، بر گرمى بازار آن افزود. تلقیهاى مختلف از واژه «جامعه ...

مفهوم «وحى‏» براى متن [ نص قرآنى]، مفهومى اساسى است; چرا که متن در بسیارى از موارد براى اشاره به خود، همین نام را به کار مى‏گیرد. اگرچه براى متن از نامهاى دیگرى چون «قرآن‏»، «ذکر» و «کتاب‏» نیز سخن به میان آمده، با این ...

الف) در جستجوى یک گونه‏شناسى کارهاى آیزنشتاد به عنوان نقطه حرکت گونه‏شناسیهایى که از سنتهاى فرهنگى به عمل آمده و به عنوان برآیند منطقى یک تحلیل مقایسه‏اى به حساب مى‏آیند، اغلب به لحاظ معیارها یا به دلیل محدوده‏هاى ...

[کتاب مقدس، کلید طبیعت نیست‏بلکه جزئى از آن است; بنابراین مى‏باید آن را طبق همان قواعدى که براى شناخت هر امر تجربى صادق است، پژوهش کرد. اسپینوزا] (1) اشاره مترجم «نصر حامد ابوزید، متفکر پرآوازه مصرى مى‏کوشد تا از رهگذر ...

قیاس و اصل عدالت طبق دریافت‏سنتى، تشخیص همانندى، عنصرى اصلى در استدلال و قضاوت حقوقى است: «درک شباهت و تفاوت، گامى کلیدى در دادرسى حقوقى است‏» (لوى، 1949، ص‏20). بخشى از دلیل این مدعا شرطى است که اصل ...

یکى از ادله و مدارکى که فقها و مجتهدان در تمام ابواب فقه آن را به کار مى‏گیرند و گویا بدون آن در بسیارى از مسائل دچار سردرگمى خواهند شد، ابقاى الت‏سابقه است که در اصطلاح، آن را استصحاب مى‏گویند. و به سبب همین اهمیت است که ...

یکى از مهمترین مسائل فلسفه فقه، بررسى رابطه معرفت فقهى و معرفت‏بشرى است. این مساله، همچون سایر مسائل فلسفه علم، صبغه‏اى فلسفى و معرفت‏شناختى دارد و لذا باید از منظرى فلسفى و درجه دوم در آن نگریست. اما در این زمینه نیز ارائه ...

در سیستم حقوق کیفرى اسلام مجازاتها به چهار قسمت تقسیم شده‏اند که عبارتند از: حدود، قصاص، دیات و تعزیرات. در این میان، مجازاتهاى حدى به مجازاتهایى اطلاق مى‏شود که از ناحیه شارع تعیین، و در قرآن کریم و یا سنت نبوى بدانها ...

«عقل یعنى اندیشه به مثابه ابزارى براى آفرینش نظرى; ابزارى که ساخته فرهنگ معینى است که ویژگى، (Particularity) خاص خود را دارد. و عقل عربى یعنى اندیشه‏اى که بالذات ساخته فرهنگ عربى است; فرهنگى که تاریخ تمدن عرب را با خود حمل ...

اگر بپذیریم که مهم‏ترین ویژگى مباحث فلسفه فقه، ناظر بودن به تمامیت فقه است، «فقه حکومتى‏» هم یکى از مباحث اصلى و جدى در حوزه فلسفه فقه خواهد بود. به تعبیر دیگر، فقه حکومتى بخشى از فقه نیست‏بلکه وصفى براى تمام مباحث فقهى ...

مدخل مجازات یکى از قدیمى‏ترین نهادهاى بشرى است. جامعه‏اى را نمى‏توان تصور کرد که متجاوزان به قواعد نوشته یا نانوشته‏اى را که مبناى اداره آن جامعه است، مشمول مجازات قرار ندهد. در بیشتر ادیان، مجازات ...

آیا احکام شرع تابع مصلحت و مفسده بوده و خداوند براى جعل آنها مصالح و مفاسد را در نظر گرفته است؟ آیا خداوند آنچه را واجب نموده، به جهت مصلحت مهمى است که داشته، و هرچه را حرام نموده به جهت مفسده‏اى است که در آن بوده است، و ...