جبران خسارت تخریب میراث فرهنگی در دیوان کیفری بین‌المللی با نگاهی به پروندۀ المهدی

Abstract

دیوان کیفری ­بین­المللی، در راستای گسترش تدریجی حقوق کیفری معاهداتی بین­المللی، برای نخستین بار در تاریخ رسیدگی­های کیفری بین­المللی، در پرونده الفقی المهدی چندین گام از محاکم پیشین فراتر نهاده و جبران خسارات ناشی از تخریب میراث فرهنگی را در دستور کار خود قرار داده است. در این مقاله با نگاهی نقادانه، جبران خسارت جرم تخریب میراث فرهنگی با توجه به رویۀ دیوان کیفری بین­المللی در پروندة المهدی بحث می‌شود. دیوان در این رأی تاریخ­ساز، صرف نظر از ایراد مستقیم یا غیر مستقیم خسارات، ساکنان شهر تیمبوکتو در وهلة نخست و مردم کشور مالی و جامعۀ بین­المللی را در وهلة دوم به‌عنوان بزه­دیدگان جرم تخریب میراث فرهنگی شهر تیمبوکتو شناسایی کرده و با در نظر گرفتن مسئولیت کیفری<br />مضیق برای متهم، وی را موظف به جبران خسارات اقتصادی، روحی و ترمیم بناهای مورد حمایت کرده است. به علت اهمیت نمادین و نقش رویه­ساز رأی مذکور در آیندۀ رسیدگی­های حقوق کیفری بین­الملل، در این مقاله در قالب چهار قسمت و با نگاهی انتقادی و تطبیقی به بررسی دستاوردهای دیوان در این پرونده خواهیم پرداخت.