نگاهی به چگونگی نزول سوره‌های قرآن کریم

Abstract

در روایات، کیفیت نزول سوره‌های قرآن به سه روش نزول تدریجی و پیاپی سوره، نزول تدریجی و پراکنده آیات سوره و نزول دفعی سوره گزارش شده است. به‌رغم اینکه همه مفسران به نزول دفعی برخی از سوره‌های قرآن اشاره کرده‌اند، ولی بعضی از مفسران ضمن پذیرش این مطلب تأکید دارند که کیفیت نزول بسیاری از آیات در سوره‌ها به‌صورت پراکنده و متناسب با شرایط و مقتضیات خاصی بوده است و سپس به دستور پیامبر یا اجتهاد صحابه در کنار هم چیده شده‌اند. در این مقاله با ارائه دلایلی، این واقعیت اثبات شده است که قرآن کریم فقط به‌صورت سوره‌ای نازل شده است و دیدگاه رایج در کیفیت نزول برخی از سوره‌های قرآن به‌صورت آیات جداگانه نادرست می‌باشد. سپس شبهاتی که ممکن است برای رد نظریه نزول سوره‌ای قرآن از سوی مخالفان این نظریه ارائه ‌شود، نقد و بررسی شده است. بر اساس تحقیقات انجام شده در این مقاله، دیدگاه نزول پیوستۀ سوره‌های قرآن دلایل قرآنی و روایی محکمی دارد، اما برای دیدگاه نزول آیه‌ای برخی از سوره‌های قرآن هیچ دلیل قرآنی و روایی قابل قبولی وجود ندارد.