تأثیر کنش‌های اجتماعی در فرایند پیشرفت بر اساس آموزه‌های قرآن

Abstract

رشد و تعالی و طی کردن مسیر کمال در شرایط امروز، نیازی مسلم و قطعی برای جوامع شمرده می‌شود و این امر جز با طراحی و تدوین خط مشی حرکت به‌سوی پیشرفت محقق نخواهد شد، ازاین‌رو تدوین خط مشی پیشرفت از دیرباز مد نظر بسیاری از فرهیختگان بوده است. اندیشمندان در جوامع اسلامی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و متناسب با فرهنگ اسلامی، می‌توانند با بهره‌گیری از قرآن به‌عنوان یگانه منبع کلام وحی، بدین امر بپردازند.<br /> نوشتار پیش روی در صدد است تا به شناسایی انواع کنش‌های اجتماعی به‌عنوان یکی از متغیرها در فرایند پیشرفت مبتنی بر آموزه‌های قرآن بپردازد و در این مسیر، از طریق روش‌شناسی تحقیقات کیفی و مکانیزم نظریه زمینه‌ای، به مطالعه قرآنی پرداخته است.<br /> در تئوری زمینه‌ای از سه نوع کدگذاری متمرکز، محوری و گزینشی برای طبقه‌بندی داده‌ها استفاده می‌شود. بر این اساس، ابتدا مفاهیم و مقولات مرتبط از آیات قرآنی استخراج شده و چگونگی ارتباط آنها با هم نیز بیان شده و در نهایت منجر به شکل‌گیری نظریه‌ای در زمینه انواع کنش‌های اجتماعی در فرایند پیشرفت شده است. این دسته از کنش‌ها شامل کنش‌های کنترلی، اصلاحی، مشارکتی، انسجامی و عاطفی است که در تعامل با هم، نوع زمینه پیشرفت را مهیا می‌سازد.