پرسشها و پژوهش‏های بایسته قرآنی در زمینه پلورالیسم

Abstract

طرح پرسشهایى درباره سنجش نظریه پلورالیسم و پیامدهاى علمى و عملى آن از منظر قرآن است. نویسنده، پس از معرفى اجمالى پلورالیسم، در رابطه با نجات انسان سه دیدگاه انحصارگرایى، کثرت‌گرایى، و شمول گرایى رامطرح نموده سپس دیدگاه‌هایى را درباره کثرت گرایى دینى آورده آن گاه پرسشهایى را براى شناخت دیدگاه قرآن طرح مى‌کند: 1- قرآن کدامیک از سه دیدگاه یاد شده را مى‌پذیرد؟ 2- آیا داورى قرآن نسبت به ادیان توحیدى و شرک‌آمیز یکسان است؟ 3- علت تفاوت گذاشتن میان اهل کتاب و مشرکان چیست؟ 4- علت ترجیح اسلام بر سایر ادیان چیست؟ 5- آیا دین دو بخش گوهر و پوسته دارد؟ 6- گوهر دین چیست؟ 7- آیا اسلامِ در آیات قرآن ناظر به دین پیامبر خاتم است یا به معناى لغوى و عام؟ 8- دعوت اهل کتاب به هم‌اندیشى در برخى آیات به چه معناست؟ 9- آیا در متون دینى تأییدى بر مبانى پلورالیسم دینى وجود دارد؟ 10- آیا مى‌توان تنوّع شرایع را با یکى از نظریه‌هاى پلورالیسم توضیح داد؟ 11- چه معیارى براى حقانیت انحصارى اسلام وجود دارد؟ 12- آیا رستگارى در گرو یافتن تمام حقیقت است یا خیر؟ 13- آیا آموزه‌هاى اعتقادى نسبت به احکام از اهمیّت ذاتى برخوردار است؟ 14- آیاتى که پیروان سایر ادیان را در صورت نپذیرفتن اسلام تهدید مى‌کند چگونه مى‌توان تفسیر کرد؟ 15- آیا انحصارگرایى به معناى این نیست که اکثریت انسانها پیرو شیطانند؟ 16- آیا پلورالیسم دینى با آیات جهاد و امر به معروف ناسازگار است؟ 17- آیا سکولاریسم بعنوان فرایند اعتقاد به پلورالیسم، از نگاه قرآن پذیرفته است؟ 18- آیا آیاتى که مؤمنان را به اخلاص در اندیشه و عمل فرامى‌خواند دلالت بر امکان دست‌یابى به حقیقت خالص دارد؟ 19- سرّ کثرت ادیان و مذاهب چیست؟