گفت ‏وگو با استاد آیت اللَّه محمد هادی معرفت

Abstract

گفت‌وگو با آیت اللَّه محمد هادى معرفت درباره شخصیت علامه، اهمیّت تفسیر المیزان، انگیزه تألیف این اثر و روش تفسیرى علامه است. آیت‌اللَّه معرفت معتقد است علامه طباطبایى همچون تفسیر المنار، به انگیزه تبیین نگرشهاى تربیتى و اجتماعى قرآن در سایه مکتب اهل بیت (ع) در کنار دیدگاه‌هاى دیگر قرآن، به سمت وسوى تفسیر جامع حرکت کرده است. نوآورى‌ها، در این تفسیر فراوان است. علامه برخلاف نظر آیت‌اللَّه خویى معتقد است تفسیر به رأى تفسیرى است که براساس اصول محاوره عقلا و عدم تبعیت از اصول گویشى خود قرآن که امروز زیر عنوان "شناخت زبان وحى" مورد مطالعه قرار مى‌گیرد، تدوین یافته باشد. طرح وحدت موضوع در سوره‌ها نیز در المیزان به صورت ابتکارى مطرح شده است. استاد معرفت روش تفسیرى علامه را ترتیبى - موضوعى با محوریت قرآن و آمیخته با ژرف‌نگرى مى‌داند و بر این باور است که مباحث ایشان از تحمیل پیش‌فرض‌ها - حتى پیش‌فرض‌هاى کلامى و فلسفى که رشته تخصصى خود ایشان را تشکیل مى‌دهد، به دور است. این بدان معنى نیست که علامه از این دو رشته به عنوان ابزار در فهم آیات کلامى و فلسفى، سود نبرده است. علامه روایات را از ابزار تفسیرى مى‌شناسد؛ البته در خارج از مصطلاحاتى که فقط از خود قرآن مى‌توان براى فهم آنها بهره جُست.