تأویل از دیدگاه علامه طباطبایی

Abstract

این متن در پی بررسى و نقد دیدگاه علامه طباطبایى درباره "تأویل" است. نویسنده پس از توضیح معنى لغوى تأویل، موارد استعمال چهارگانه آن را در قرآن و کلام سلف برمى‌شمارد که عبارتند از: توجیه متشابه، تعبیر رؤیا، عاقبت امر و سرانجام کار و برداشت همه‌جانبه از آیه و بر این باور است که تمام آیات داراى تأویل به معنى اخیر است که از آن تعبیر به "بطن" نیز شده است سپس به صورت عملى تأویل چند آیه را مطرح مى‌کند و آن گاه به نقل و نقد دیدگاه ابن‌تیمیه مى‌پردازد که تأویل را به معنى تفسیر کلام، حقیقت مراد و مصداق خارجى معنى مى‌داند. سپس نقد علامه را در این رابطه و توضیح نظریه خود ایشان را در باب تأویل به شرح مى‌نشیند که تأویل را به معنى واقعیت و حقیقتِ معانى قرآن و آیات آن در لوح محفوظ مى‌داند. نویسنده مقاله که بر مدلول و مفهوم بودنِ تأویل، براى لفظ اصرار دارد؛ دیدگاه علامه را نپذیرفته و با استناد به اظهارات مفسّران درباره واژه تأویل در قرآن و نیز ارائه تفسیرى غیر از آنچه علامه در مورد آیات تأویل ارائه داده است، نظر علامه را به تیغ نقد رانده و دیدگاه خود را به اثبات رسانده است.